Γίγνεσθαι βδέλυγμα

—του Χρήστου Νάτση για τη στήλη Αυτό δεν είναι πίπα—

«Το θέαμα πρέπει να είναι τρομακτικό για τους καλλιεργητές καλαμποκιού στο Νταφένγκ της Κίνας: τουλάχιστον ένα εκατομμύριο κατσαρίδες απέδρασαν από τη φάρμα όπου εκτρέφονταν ως συστατικό για παραδοσιακά φάρμακα».

Η είδηση τα έχει όλα. Πρώτα από όλα, την αποκαλυψιακή διάσταση μιας επίθεσης των εντόμων. Αν κάποτε ο Χίτσκοκ μπορούσε να προκαλέσει το συναίθημα του ανοίκειου με τα πουλιά, αν έπειτα αρκούσαν μερικές χιλιάδες αράχνες, σήμερα, στη βασιλεία του άυλου τεχνοπολιτισμού η απειλή είναι τρομακτική λόγω του στοιχειώδους της μεγέθους. Μια κατσαρίδα είναι κάτι μηδαμινά απειλητικό — εξ ου και προκαλεί τον τρόμο: τον φροϋδικό τρόμο μιας ανδροκρατούμενης κοινωνίας. Πόσω μάλλον όταν οι συγκεκριμένες κατσαρίδες ανατρέφονταν για φαρμακευτικούς λόγους. Η μετάβαση από το φάρμακο στο φαρμάκι είναι ήδη ένας σημαντικός πυροκροτητής για το φαντασιακό του μέσου λογοκεντρικού δυτικού υποκειμένου — δεν χρειάζεται να εντρυφήσει κανείς στον Ντεριντά για να το καταλάβει· όταν το φάρμακο είναι και βδέλυγμα, το αναπαραστατικό σύστημα καταρρέει ολοκληρωτικά.

Έπειτα είναι η συνειρμική αναφορά στο λογοτεχνικό υπερκείμενο. Αν ο Κάφκα στο γέρμα του αστικού πολιτισμού έβλεπε την μεταμόρφωση ενός υποκειμένου σε βδέλυγμα, τότε ένας Κάφκα της μετανεωτερικότητας θα περιέγραφε τη μαζική μεταμόρφωση των ανώνυμων κινέζων προλετάριων, η αξία ζωής των οποίων ταυτίζεται με την διάρκεια της εργατικής τους δύναμης. Αν ο Σάμσα-κατσαρίδα προσπαθεί να ξεφύγει από «τον τρομερό, τον φρικιαστικό, τον απεχθέστερο απ’ όλους τους ιδεολογικούς μηχανισμούς του κράτους την οικογένεια», όπως θα έλεγε ο Αλτουσέρ, το σύγχρονο, στερούμενο συνείδησης μεταπρολεταριάτο του κοινωνικού σχηματισμού που συνδέει τον φρικωδέστερο αυταρχισμό με τον πλέον απανθρωποιημένο καπιταλισμό καθίσταται ορατό μόνο αν αποκτήσει τηn μορφή του εφιάλτη. Μόνον ως γίγνεσθαι βδέλυγμα.  Ένα νομαδικό πλήθος ελευθεριακών εντόμων πλανιέται πάνω από το φαντασιακό μας.

* Εικόνα εξωφύλλου: Rohan Daniel Eason, εικονογράφηση για το βιβλίο του Matthue Roth  My First Kafka: Runaways, Rodents, and Giant Bugs.

* * *

Εδώ άλλες αναρτήσεις από τη στήλη Αυτό δεν είναι πίπα