Φοιτητές των θετικών επιστημών επισκιάζουν φοιτητές των θεωρητικών επιστημών στη δημιουργική γραφή
—της Aifric Campbell για τον Guardian. Μετάφραση για το dim/art: Γιώργος Θεοχάρης—
Χωρίς το άγχος της δημοσίευσης και με μια άτεγκτη εργασιακή ηθική, οι φοιτητές των θετικών επιστημών συναγωνίζονται επιτυχώς τους φοιτητές των θεωρητικών επιστημών στην τέχνη της δημιουργικής γραφής, η ενασχόληση με την οποία τους καθιστά καλύτερους επιστήμονες.
Φοιτητές σε εργαστήριο στο Imperial College του Λονδίνου. Φωτογραφία: Alamy
Τρώμε ζυμαρικά στη λιακάδα στο Imperial College του Λονδίνου κι ένας πρώην φοιτητής μου μού λέει για την εφεύρεσή του. «Να σου γνωρίσω το SAM», λέει ο Joachim και βάζει το πρωτότυπο της εφεύρεσης πάνω στον πάγκο – έναν μικροσκοπικό διακόπτη και ενεργοποιητή που επιτρέπει στον καθένα να κάνει έξυπνα πράγματα χωρίς ενσύρματες συνδέσεις και χωρίς να γνωρίζει τίποτα από προγραμματισμό και ηλεκτρονικά. Ένα σακάκι το οποίο θερμαίνεται όταν η θερμοκρασία του σώματός σου πέφτει· ένα ψυγείο το οποίο σε προειδοποιεί ότι σου τελειώνει το γάλα – πρόκειται για μία ιδέα που εμφανίστηκε στο Internet of Things, της οποίας οι εφαρμογές μοιάζουν άπειρες άπαξ και αρχίσει κανείς να συνδέει ανθρώπους και αντικείμενα. Ενώ ο Joachim απαντά στις ερωτήσεις μου σχετικά με το πώς ο ίδιος και η ομάδα του θα προχωρήσουν από την έμπνευση στην εκτέλεση, θυμάμαι μιαν άλλη συζήτηση που κάναμε κάποτε σχετικά με το ρίσκο.
Το έναυσμα για τη συζήτηση ήταν ένα διήγημα με θέμα έναν επαγγελματία δολοφόνο σε μια πλατεία, μέρα μεσημέρι και εν μέσω καύσωνα – μια από εκείνες τις φιλόδοξες αφηγήσεις των οποίων η επιτυχία εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τη διαχείριση της αβεβαιότητας. Βλέπετε, είμαι μυθιστοριογράφος και ο Joachim είναι μηχανολόγος μηχανικός, ο οποίος είχε παρακολουθήσει το δικό μου μάθημα δημιουργικής γραφής όταν σπούδαζε στο πανεπιστήμιο. Τώρα περιγράφει το επιχειρηματικό του σχέδιο με το πάθος και την ακρίβεια που τον χαρακτήριζαν και όταν έγραφε εκείνο το διήγημα.
Εδώ και τρία χρόνια διδάσκω δημιουργική γραφή σε φοιτητές φυσικής, τεχνολογίας, μηχανικής και ιατρικής στο Imperial, οι οποίοι, ως προπτυχιακοί, έχουν δικαίωμα να πάρουν μαθήματα επιλογής από τις θεωρητικές επιστήμες. Ήταν ακριβώς αυτή η διεπιστημονική πρόκληση που μου κέντρισε το ενδιαφέρον, αλλά πρέπει να παραδεχτώ ότι είχα τις αμφιβολίες μου σχετικά με τη δυνατότητα αυτών των φοιτητών να γράψουν. Κατά συνέπεια, το καταχάρηκα όταν αποδείχτηκε ότι έκανα λάθος: τα γραπτά τους είναι εξίσου καλά –και συχνά καλύτερα– από εκείνα των φοιτητών δημιουργικής γραφής που έχω διδάξει αλλού, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στο University of East Anglia. Και οι εξωτερικοί μου αξιολογητές –επίσης συγγραφείς που έχουν πάρει το διδακτορικό τους και διδάσκουν στο UEA– συμφωνούν.
«Μισώ την αντίληψη που θέλει τους επιστήμονες και τους μηχανικούς να ζορίζονται με οτιδήποτε έχει σχέση με τις τέχνες», λέει ο φοιτητής μου Chris Winchurch (ηλεκτρολόγος μηχανικός). Οι περισσότεροι από τους προπτυχιακούς των θετικών επιστημών στο Imperial College, το δεύτερο καλύτερο πανεπιστήμιο στον κόσμο σύμφωνα με πρόσφατη αξιολόγηση, εγκατέλειψαν τις ανθρωπιστικές επιστήμες στα 16 τους, συνεπώς το μάθημα της δημιουργικής γραφής ενέχει γι’ αυτούς κάποιο ρίσκο. Παρ’ όλα αυτά, είναι πρόθυμοι να εξερευνήσουν τις δυνατότητές τους και να ισορροπήσουν μεταξύ των καλλιτεχνικών και των επιστημονικών ενδιαφερόντων τους.
Την πρώτη μέρα ανακατεύουμε ξανά την τράπουλα. Οι φοιτητές των θετικών επιστημών (φυσική, τεχνολογία, μηχανική και μαθηματικά) περνούν τις μέρες τους σε εργαστήρια και αμφιθέατρα, και πολύ συχνά αυτή είναι η πρώτη φορά που κάθονται έχοντας απέναντί τους έναν συμφοιτητή τους για να συζητήσουν τις ιδέες τους και να αξιολογήσουν ο ένας τη δουλειά του άλλου. Οι επικοινωνιακές τους δεξιότητες πρέπει να απελευθερωθούν, το κριτικό τους λεξιλόγιο είναι υπανάπτυκτο. Η Farah Shair (βιοχημικός) μου λέει ότι στην πρώτη εργασία, που ήταν το χτίσιμο ενός χαρακτήρα, αισθάνθηκε σαν να «προσπαθούσα να θέσω σε λειτουργία ένα μέρος του εγκεφάλου μου που είχε να χρησιμοποιηθεί πολύ καιρό». Ο Chris παραδέχεται ότι «το να μεταβώ από μαθήματα με σωστές απαντήσεις και άκαμπτες μεθοδολογίες σε έναν πολύ πιο λεπτό και υποκειμενικό κόσμο ήταν πολύ πιο δύσκολο από ό,τι περίμενα, αλλά στο τέλος αυτό το μάθημα αποδείχτηκε η καλύτερη στιγμή της εβδομάδας μου».
Ξεκινάμε με τρεις κανόνες: να παρατηρείτε τον κόσμο· να διαβάζετε προσεκτικά· να γράφετε ασταμάτητα.
Κατά τη διάρκεια μιας χρονιάς ανάγνωσης, γραφής και παρατήρησης, οι φοιτητές μαθαίνουν να ανέχονται την αβεβαιότητα στη διαδικασία και στο αποτέλεσμα, να αποδέχονται το (δημιουργικό, πνευματικό και αποδοτικό) ρίσκο και να εντρυφούν στην ταπεινοφροσύνη – δεδομένου ότι το γράψιμο είναι μια άσκηση κατά την οποία οφείλεις να αποτυγχάνεις κάθε φορά λίγο καλύτερα από την προηγούμενη. Τα κείμενά τους είναι ευφάνταστα ως προς στο θέμα και την κεντρική ιδέα. Δεν ερωτεύονται θανάσιμα τη δουλειά τους και εγκαταλείπουν εύκολα τα πειραματικά αδιέξοδα. Στο πλαίσιο της άτεγκτης εργασιακής τους ηθικής είναι γι’ αυτούς φυσικό να αναθεωρούν τα γραπτά τους ξανά και ξανά, πράγμα που είναι εκ των ων ουκ άνευ αν κάποιος θέλει να γράψει κάτι αξιόλογο.
Aifric Campbell: «Οι φοιτητές μου δεν ερωτεύονται θανάσιμα τη δουλειά τους». Φωτογραφία: Richard Saker/Guardian
«Είναι τεχνικά και δημιουργικά φιλόδοξοι», λέει η Laura Fish, εξωτερική εξετάστρια του μαθήματος και λέκτορας δημιουργικής γραφής στο Northumbria. «Είναι εφευρετικοί και τους αρέσει να ρισκάρουν με τις ανατροπές», προσθέτει η θεατρική συγγραφέας και μυθιστοριογράφος Laura Bridgeman, συντονίστρια του μαθήματος, η οποία έχει διδάξει δημιουργική γραφή σε τέσσερα διαφορετικά βρετανικά πανεπιστήμια. Ενδιαφέρονται να γράψουν κείμενα που να εμπλέκουν τον αναγνώστη – γεγονός που τους καθιστά ιδανική πρώτη ύλη για το συγκεκριμένο μάθημα, όπου η δουλειά μπαίνει πάντα πάνω από το εγώ.
Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι οι φοιτητές του Imperial που παίρνουν το μάθημα της δημιουργικής γραφής δεν έχουν εμμονή με τη δημοσίευση ως τελικό τους στόχο. Όπως και οι φοιτητές του Junot Diaz στο ΜΙΤ, οι φοιτητές του Imperial «δεν προσπαθούν να γίνουν μυθιστοριογράφοι». Αυτό καθιστά ιδιαίτερα συναρπαστική τη διδασκαλία τους γιατί απορροφώνται πλήρως από τη δημιουργική διαδικασία, ενώ ταυτόχρονα γλιτώνουν από το μαρτύριο που υφίστανται τόσο πολλοί φοιτητές δημιουργικής γραφής.
Η συζήτηση σχετικά με τις σπουδές δημιουργικής γραφής συνεχώς περιστρέφεται γύρω από το θέμα της δημοσίευσης, κάτι που αποσπά την προσοχή από το πολύ πιο ενδιαφέρον ζήτημα των επιπτώσεων αυτών των σπουδών στην πνευματική και προσωπική ανάπτυξη του ατόμου. Οι φοιτητές των θετικών επιστημών ανακαλύπτουν απροσδόκητες αλληλεπιδράσεις μεταξύ των επιστημονικών και των καλλιτεχνικών τους ταλέντων. Η Fanny Heneine (πολιτική μηχανικός) λέει ότι τώρα «παράγει πιο δημιουργικές και καλά μελετημένες λύσεις σε προβλήματα μηχανικής». Ο απόφοιτος Stuart Holland (προγραμματιστής) εναλλάσσεται μεταξύ προγραμματισμού και δημιουργικής γραφής γιατί έτσι ασκεί «δύο διαφορετικές αλλά συμπληρωματικές μορφές δημιουργικής επίλυσης προβλημάτων». Ο James Owen (βιολόγος) βρίσκει πως η δημιουργική γραφή τού παρέχει τη δυνατότητα να εμπλέκει το κοινό σε «σύγχρονα και συναρπαστικά ζητήματα που θέτει η επιστήμη».
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, ο Joachim και η ομάδα του έχουν ήδη περάσει από το όνειρο για την εκτέλεση: Τα SAM Labs έκαναν αίσθηση στα τεχνολογικά έντυπα και η εφαρμογή SAM έχει υπερδιπλασιάσει τον στόχο χρηματοδότησής της. Κατά τον Joachim, «η διαρκής αμφισβήτηση και οι ατελείωτες επαναλήψεις» αυτής της πρώτης του εμπειρίας στον τομέα της εφαρμοσμένης πληροφορικής μοιάζουν πάρα πολύ με εκείνες της δημιουργικής γραφής.
«Το ουσιαστικότερο μάθημα που πήρα από το μάθημα δημιουργικής γραφής είχε να κάνει με την επίδραση της επιστήμης στην κοινωνία», καταλήγει ο Stefan Grossfurthner (βιοτεχνολόγος). Μέσα σε ένα έτος ανάγνωσης και δημιουργικής γραφής, οι φοιτητές εκτίθενται σε κάθε είδους δεοντολογικά και ηθικά ζητήματα, και αυτό αποτελεί δέλεαρ για τους φοιτητές των θετικών επιστημών που επιθυμούν να εφαρμόσουν τον έμφυτο ερευνητικό σκεπτικισμό τους στην ανάλυση της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Και αυτό ακριβώς είναι που όλοι επιθυμούμε από τους επιστήμονες, μηχανικούς, τεχνολόγους και γιατρούς: θέλουμε οι άνθρωποι που χτίζουν, σχεδιάζουν, κωδικοποιούν, καθορίζουν και διαμορφώνουν τον κόσμο μας να βελτιώνονται μέσω της εξερεύνησης της ανθρώπινης κατάστασης.
Πηγή: The Guardian
* * *
Εδώ άλλες αναρτήσεις από την κατηγορία Επιστήμη
dimart 