Ο «πιλότος» που βοήθησε τον Αστερίξ και τους άλλους να πετάξουν

Το γαλλικό περιοδικό κόμιξ Pilote και οι πτήσεις του

—της Ειρήνης Βεργοπούλου—

Την 1 Ιουνίου του 1959, κυκλοφόρησε στη Γαλλία το τεύχος 0 —δηλαδή το δοκιμαστικό τεύχος— ενός νέου περιοδικού κόμιξ, με τον τίτλο Pilote. Η δημιουργία του ήταν πρωτοβουλία των σεναριογράφων κόμιξ René Goscinny και Jean-Michel Charlier, μαζί με τους σκιτσογράφους Albert Uderzo και Jean Hébrard. Στην προσπάθειά τους αυτή, οι ιδρυτές μάζεψαν τους πιο ευρηματικούς και ταλαντούχους καλλιτέχνες του είδους από Γαλλία και Βέλγιο· προσανατολίστηκαν σε περιεχόμενο που απευθυνόταν και σε πιο ενήλικο κοινό, σε αντίθεση με την παραδοσιακή μέχρι τότε στόχευση στα μικρά παιδιά και τους έφηβους. Απέναντί τους είχαν τα πολύ πετυχημένα περιοδικά του είδους Tintin και Spirou, που είχαν πρώτα αυτά, και ως γαλλοβελγική σύμπραξη, από χρόνια καθιερωθεί.

Η ίδια ομάδα που έφτιαξε το Pilote είχε ιδρύσει πριν από χρόνια τα πρακτορεία Édipresse and Édifrance , μέσω των οποίων εξέδιδαν και διένεμαν ως ένθετο μέσα σε καθημερινές γαλλικές εφημερίδες, το Le Supplément Illustré. Επίσης δούλευαν για το Radio-Télé, ένα ραδιοφωνικό «περιοδικό» της Ραδιοφωνίας του Λουξεμβούργου. Ήθελαν όμως να στήσουν εξαρχής ένα δικό τους έντυπο, κιι έτσι γεννήθηκε και υλοποιήθηκε η ιδέα του Pilote.

Στην αρχή έβγαλαν το δοκιμαστικό τεύχος, το νούμερο 0. Στο εξώφυλλο του τεύχους αυτού υπήρχε μια φωτογραφία που απεικόνιζε μια μεγάλη ομάδα ανδρών (που αντιπροσωπεύουν πολύ όμορφα τον αέρα και το αυθεντικά κομψό στιλ της εποχής, μπορούμε εμείς να παρατηρήσουμε) οι οποίοι υποτίθεται ότι ήταν όλοι συνεργάτες του περιοδικού, και ο σκοπός ήταν να φαίνονται αρκετοί και σοβαροί, αλλά στην πραγματικότητα ήταν απλώς συγγενείς και φίλοι των Charlier, Uderzo και Goscinny!

Η κανονική κυκλοφορία του περιοδικού ξεκίνησε στις 29 Οκτωβρίου του 1959. Το τεύχος νο 1 είχε μεγάλη επιτυχία και τα 300.000 αντίτυπα εξαντλήθηκαν. Το Pilote έγραψε ιστορία στον γαλλικό/βελγικό Τύπο και στον χώρο των κόμιξ. Η κυκλοφορία του έμελλε να συνεχιστεί επί τέσσερεις δεκαετίες. Ολοκλήρωσε την πορεία του έναν άλλο Οκτώβρη, σαράντα χρόνια αργότερα, με το τελευταίο τεύχος να βγαίνει την 1/10/1989. Έκτοτε, ακολούθησαν ορισμένες έκτακτες εκδόσεις. Τα παλιά Pilote είναι τώρα συλλεκτικά.

Τα εξώφυλλα των δέκα πρώτων τευχών

Το περιοδικό έχει περάσει στην ιστορία των κόμιξ, κυρίως επειδή στις σελίδες του, από τα πρώτα κιόλας τεύχη, «γεννήθηκαν» κάποιοι από τους δημοφιλέστερους ήρωες όλων μας, και κυρίως ο Αστερίξ, ο οποίος ξεκίνησε την καριέρα του στο Pilote ως Astérix le Gaulois, παιδί των Goscinny και Uderzo. Αυτοί οι πανέξυπνοι τύποι είχαν τη φαεινή ιδέα να φτιάξουν έναν ήρωα Γαλάτη, μιας και οι Γαλάτες ήταν πάντα σημαντικά πρόσωπα στα σχολικά βιβλία ιστορίας των γαλλόπαιδων. Ο Γαλάτης με τα μουστάκια και με τα φτερά στην περικεφαλαία και η παρέα του αναδύθηκε λοιπόν μέσα από τις σελίδες του Pilote — και μαζί του πολλοί άλλοι ήρωες, γνωστοί στους φαν του είδους, όπως οι Barbe-Rouge, Blueberry, Achille Talon και Valérian et Laureline, ενώ ο δημοφιλέστατος και αγαπητός μας Lucky Luke, κατά το ήμισυ τέκνο του René Goscinny κι αυτός, πήρε μεταγραφή θα λέγαμε το 1968 από το περιοδικό Spirou στο Pilote.

Blueberry - Fort Navajo by Giraud and Charlier

Ο «Πιλότος» όμως αντιμετώπιζε από την αρχή οικονομικά προβλήματα στις πτήσεις του, και πέρασε δυσκολίες στο σαραντάχρονο ταξίδι του. Το 1960 ήδη αγόρασε το περιοδικό ο μεγάλος γαλλο-βελγικός οίκος Darguad. Φιλοξένησε και σύστησε στο κοινό πολλούς νέους δημιουργούς κόμιξ, που έγιναν διάσημοι στη συνέχεια, όπως πχ. τον Enki Bilal, τον Marcel Gotlib, την Claire Bretécher και άλλους, αλλά δεν άντεξε τον ανταγωνισμό με άλλα περιοδικά κόμιξ που είχαν πιο ενήλικο πλέον περιεχόμενο, όπως το Métal Hurlant στα ‘70s. Μένει η πορεία, η αναγνώριση, τα πανέμορφα εξώφυλλα και, κυρίως, η γλυκόπικρη αίσθηση μιας τέχνης κάπου μεταξύ ανήλικης αλλά υπαινικτικής αθωότητας και αναγκαστικής, επίπονης ενηλικίωσης.