Ο λιμός, ο αντικομμουνισμός και ο Μιχαήλ Σουσλόφ

—του Γιώργου Τσακνιά για τη στήλη Παροράματα και ημαρτημένα—

Ο Ηλίας Μαγκλίνης έγραψε ένα πολύ καλό άρθρο για τον λιμό στην Ουκρανία το 1932-33 και την απήχησή του στη Δύση την εποχή εκείνη. Το άρθρο πυροδότησε μια —μάλλον αναμενόμενη— συζήτηση, με αφορμή την οποία κάνω ορισμένες παρατηρήσεις:

1) Όταν οι άνθρωποι θέλουν να πιστεύουν το Χ, θα το πιστεύουν, ακόμη κι αν αυτό είναι κάτι τόσο εξόφθαλμα παράλογο όσο το ότι η προσσελήνωση του Apollo 11 το 1969 ήταν fake ή ότι η Γη είναι επίπεδη. Μερικοί θα το πιστεύουν και τίποτα στον κόσμο δεν θα τους κάνει να αλλάξουν γνώμη — και μάλιστα, κάθε επιχείρημα περί του αντιθέτου θα αποτελεί για αυτούς άλλη μια απόδειξη: «Για να λυσσάνε τόσο πολύ, κάποιον λόγο έχουν… Τα βλέπεις;»

2) Όταν οι άνθρωποι θέλουν να πιστεύουν ότι στην Ουκρανία δεν υπήρξε λιμός, όχι μόνο θα το πιστεύουν αλλά θα θεωρούν και ότι δικαιούνται να χρησιμοποιούν για την άρνησή του ακριβώς την ίδια μεθοδολογία που χρησιμοποιούν όσοι π.χ. αρνούνται το Ολοκαύτωμα ή τη Μακρόνησο: «είναι προπαγάνδα των καπιταλιστών» (όπως το Ολοκαύτωμα «είναι προπαγάνδα των Σιωνιστών»), «υπάρχουν ελάχιστες μαρτυρίες, κι αυτές από αντικομμουνιστές» (όπως ακριβώς έχει γραφτεί για τη Μακρόνησο το καταπληκτικό: «Οι μαρτυρίες προέρχονται μόνο από τους κομμουνιστές, άρα δεν αποτελούν τεκμήριο»). Φυσικά, αυτού του τύπου τα επιχειρήματα είναι πάντα, εκτός από παράλογα, και ανακριβή. Εις ό,τι αφορά την Ουκρανία, από το 1991 τα επίσημα αρχεία της ΕΣΣΔ πέρασαν στη Ρωσική Ομοσπονδία και, πολλά από αυτά, άνοιξαν στην έρευνα. Εκεί βεβαίως και υπάρχουν τεκμήρια και από την επίσημη σοβιετική πλευρά, όπως π.χ. η καταγραφή από την αστυνομία 800.000 ορφανών και άστεγων παιδιών στην Ουκρανία το 1933, οι εκατοντάδες χιλιάδες εκτοπίσεις αγροτών στη Σιβηρία, η απογραφή του 1937 που κρατήθηκε μυστική και έδειχνε μείωση του πληθυσμού της ΕΣΣΔ κατά 8 εκατομμύρια κ.ά.

Να μαζέψουμε τη σοδειά μέχρι και το τελευταίο σπόρο!

3) Πέρα από τους καθαρούς αρνητές («δεν υπήρξε λιμός στην Ουκρανία το 1932-33» ή «υπήρξε λιμός, αλλά οφείλεται στην ξηρασία σε συνδυασμό με τα σαμποτάζ των αντικομμουνιστών κουλάκων»), σε ιδιαίτερη αμηχανία βρίσκονται εκείνοι που δεν μπορούν βέβαια να πουν τέτοια δογματική χοντράδα, αλλά δεν μπορούν και να πούνε καθαρά «ναι, μόλις 15 χρόνια μετά την Επανάσταση, εκατομμύρια αγρότες αφέθηκαν να πεθάνουν από την πείνα στην ΕΣΣΔ». Κατά κανόνα, αντιμετωπίζουν το πρόβλημα με ένα συνδυασμό των κάτωθι:

4) Όταν μας ενοχλεί μια διαπίστωση και δεν μπορούμε να την αντικρούσουμε, καταφεύγουμε

* 4α: στην απαξίωσή της («δεν τεκμηριώνεται» — κι ας τεκμηριώνεται).

* 4β: στην απαξίωση εκείνου που τη διατυπώνει διά της επινόησης κινήτρου υστεροβουλίας («είναι στο γνωστό payroll»), φυσικά χωρίς τεκμηρίωση.

* 4γ: στην απλοποίηση (με τη μαθηματική / κλασματική έννοια) : «Δεν λέτε για τα επιτεύγματα της ΕΣΣΔ». Να πούμε: πόσα ήταν, ποια ήταν, πόση σημασία είχαν. Το ότι εξαλείφθηκε ο αναλφαβητισμός είναι όντως θετικό επίτευγμα, φυσικά όμως δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι δεν πέθαναν εκατομμύρια από την πείνα στην Ουκρανία το 1932-33 ή ότι αυτό δεν ήταν δα και τόσο κακό.

* 4δ: στον συμψηφισμό: στην καταπίεση των μαύρων στις ΗΠΑ, στο τι τράβηξαν οι γηγενείς Αμερικανοί από τους κονκισταδόρες ή τους αποίκους κ.ο.κ. — δηλαδή σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα που όμως ουδεμία λογική σχέση έχουν με τον λιμό στην Ουκρανία το 1932-33.

* 4δ: στη γενίκευση: «αντικομμουνισμός». Να διευκρινίσουμε εδώ ότι δεν συνιστά αντικομμουνισμό το να διαφωνείς με τους κομμουνιστές· ούτε καν το να μη γουστάρεις τους κομμουνιστές. Στο κάτω κάτω, ούτε οι κομμουνιστές γουστάρουν κανέναν. Ο καθείς δικαιούται να απεχθάνεται τους κομμουνιστές και τις απόψεις τους, τους φιλελεύθερους, τους νεοσυντηρητικούς, τους σοσιαλιστές κ.ο.κ. (Αντιθέτως, είναι ρατσισμός το να μη γουστάρεις τους μαύρους ή τους μουσουλμάνους ή τους ομοφυλόφιλους). Αντικομμουνισμός είναι να θεωρείς ότι οι κομμουνιστές δεν πρέπει να υπάρχουν ή δεν πρέπει να μιλάνε. Ναι, υπάρχει και αυτό το φαινόμενο κατά καιρούς στην ιστορία και είναι απαράδεκτο στη δημοκρατία. Η αντίρρηση πάντως ή ο αντίλογος στους κομμουνιστές δεν είναι αντικομμουνισμός.

Εν κατακλείδι, είναι το ευκολότερο πράγμα στον κόσμο να κάνεις προπαγάνδα, λέγοντας για οποιοδήποτε γεγονός ότι πρόκειται περί προπαγάνδας· σίγουρα κάποιοι —όχι βέβαια οι πάντες— θα το πιστέψουν, κυρίως γιατί θέλουν πάρα πολύ να το πιστέψουν. Το σοβιετικό καθεστώς και οι ηγεσίες των κομμουνιστικών κομμάτων κατείχαν και κατέχουν πολύ καλά αυτή την απλή αλήθεια. Ιδού, έναντι υστερογράφου, και ένα σχετικό αντισοβιετικό ανέκδοτο:

Ο Μιχαήλ Σουσλόφ τηλεφωνεί στον διευθυντή ενός μεγάλου κολχόζ στα περίχωρα της Μόσχας. Τον ενημερώνει ότι αύριο θα επισκεφτεί το κολχόζ αμερικάνικη αντιπροσωπεία και πρέπει να καθαριστούν οι χώροι όπου ζουν τα ζώα, να βαφτούν οι τοίχοι, να μπούνε παντού καινούριες λάμπες, να έχουν καύσιμα τα τρακτέρ κ.ο.κ.
— Μα είναι ελάχιστος ο χρόνος, Μιχαήλ Αντρέγιεβιτς, δεν προφταίνουμε! λέει πανικόβλητος ο διευθυντής. Άσε που δεν έχουμε λάμπες, δεν έχουμε καύσιμα…
— Ε, εντάξει τότε, δε γαμιέται, λέει ο Σουσλόφ. Ας μας συκοφαντήσουν πάλι με τη συνήθη προπαγάνδα τους.

Σουσλόφ και Στάλιν

* * *

Εδώ άλλες αναρτήσεις από τη στήλη Παροράματα και ημαρτημένα