Ζωτικοί πυλώνες

—της Μαρίας Κατσουνάκη—

Πόσο έτοιμες είναι η ελληνική κοινωνία και η πολιτεία να υποδεχθούν ένα μεγάλο έργο πολιτισμού; Η απάντηση φαίνεται αυτονόητη και η ερώτηση αφελής. Όμως καμία αποτυχία δεν είναι τόσο καθοριστική για μια χώρα όσο η αδυναμία της να στηρίξει μια Εθνική Βιβλιοθήκη ή μια Εθνική Λυρική Σκηνή. Και η ευθύνη αυτή δεν βαραίνει μόνο το πολιτικό προσωπικό αλλά και τους πολίτες.

Όσο πλησιάζει ο χρόνος που το Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος θα αρχίσει να διαγράφεται στον ορίζοντα του Φαληρικού Δέλτα, με την αρχιτεκτονική υπογραφή του Ρέντσο Πιάνο, οι σκέψεις συντροφεύουν τη χαρά της αναμονής.

Μπορεί να έχουμε δύο ακόμη χρόνια μέχρι την ολοκλήρωση της βιβλιοθήκης, της όπερας και του πάρκου, όμως η απόσταση που μας χωρίζει αν δεν καλυφθεί με εντατική δουλειά και προετοιμασία θα οδηγήσει σε αποχωρισμό και όχι σε μια σχέση ζωής.

Γιατί ένα έργο τέτοιου μεγέθους, προορισμένο να προσφέρει ελπίδα, όραμα, προοπτική και αισιοδοξία για το μέλλον, δεν έχει ανάγκη από χειροκροτητές και υμνητές. Ο έπαινος είναι δεδομένος. Χρειάζεται ανθρώπους που θα καλλιεργήσουν και θα διευρύνουν την επιθυμία της συμμετοχής, που θα βοηθήσουν να ενσωματωθεί η λειτουργία της βιβλιοθήκης ή του πάρκου στην καθημερινότητα της πόλης και των κατοίκων.

Την περασμένη Δευτέρα σε έναν ετήσιο απολογισμό των πρωτοβουλιών και δωρεών του Ιδρύματος Νιάρχος, στο Ζάππειο Μέγαρο, συγκεντρώθηκε πολύς, πάρα πολύς κόσμος. Οσο η κρίση παραμένει ανεξέλεγκτη, ο ρόλος των ιδρυμάτων γίνεται ζωτικός. Δεν μπορούν να σώσουν την κοινωνία, μπορούν όμως να κινητοποιήσουν δυνάμεις αλληλεγγύης και προσφοράς, να φωτίσουν όψεις μιας πραγματικότητας λιγότερο ζοφερής και αδιέξοδης.

Η προοπτική του Φαληρικού Δέλτα (μετά την αποπεράτωση παραδίδεται στο κράτος), μέσα σε ένα περιβάλλον ρευστότητας και αναξιοπιστίας, απασχόλησε το ακροατήριο. Τι θα απογίνουν οι υποδομές όταν τον έλεγχο αναλάβει το ελληνικό Δημόσιο;

Ο Ανδρέας Δρακόπουλος (πρόεδρος του Δ.Σ. του ιδρύματος) και ο Ιωάννης Τροχόπουλος (γενικός διευθυντής του Κέντρου Πολιτισμού) ήταν σαφείς στις απαντήσεις τους: «Αν το κράτος δεν μπορέσει να σταθεί στα πόδια του και να «τρέξει» σωστά αυτούς τους πυλώνες, τότε θα έχουμε σοβαρά προβλήματα». Για τον κ. Δρακόπουλο ο ρόλος της κοινωνίας είναι καθοριστικός: «Εξαρτάται από το πώς θα το αγκαλιάσει, αν θα πηγαίνει ο κόσμος, αν θα υπάρξει πίεση προς τους πολιτικούς να κάνουν αυτά τα οποία πρέπει να κάνουν. Όλοι πρέπει να βοηθήσουμε και όχι να περιμένουμε απλώς ποιος θα πληρώσει. Νομίζω ότι κι αυτό είναι ένα μέρος της νοοτροπίας που πρέπει να αλλάξει».

Η νέα στροφή της πόλης προς το Φαληρικό Δέλτα είναι πολυσήμαντη. Δεν θα γίνει την ημέρα των εγκαινίων, ούτε θα αρχίσει να ρέει το κοινό προς αυτήν την κατεύθυνση σαν να πρόκειται για απλή κυκλοφοριακή ρύθμιση.

Όταν λειτούργησε η βιβλιοθήκη του Φρανσουά Μιτεράν στο Παρίσι έγραψαν ότι «επανατοποθέτησε τον άνθρωπο στο κέντρο της κοινωνίας». Ενα κτίριο οργανικά δεμένο με την πόλη, δημιουργικά ενεργό. Είχαν προηγηθεί συζητήσεις, δημόσιος διάλογος, κινητοποίηση της επιστημονικής κοινότητας.

Το δικό μας ερώτημα εξακολουθεί να είναι πρωτόλειο: ποια θα είναι η επόμενη μέρα της Εθνικής Βιβλιοθήκης όταν η γενναιοδωρία των δωρητών ολοκληρωθεί και η κορδέλα των εγκαινίων κοπεί; Η σιωπή, δηλαδή η αδιαφορία, ή οι επευφημίες δεν αποτελούν απάντηση. Όπως και η κρίση δεν αποτελεί άλλοθι. Τα κουρασμένα, αυτοματοποιημένα ανακλαστικά είναι και αυτά μέρος «της νοοτροπίας που πρέπει να αλλάξει».

Πηγή: Η Καθημερινή