—της Μαρίας Τσάκος—
Το δώρο των Γάλλων προς τους φίλους Αμερικάνους —κατά το «ο εχθρός του εχθρού μου, φίλος μου»—, για τον εορτασμό των 100 ετών από την Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας τους από τους Άγγλους: Η Lady Liberty. Με πρόσωπο αυστηρό και χιτώνα ρωμαϊκό, για να θυμίζει πως είναι Ευρωπαία στην καταγωγή. Με σπασμένες αλυσίδες που θα διαλαλούσαν τη νεοαποκτειθείσα ελευθερία της. Και μ΄εκείνο το ακτινωτό στεφάνι που θα έδειχνε το δρόμο για την ελευθερία και τη δημοκρατία στους λαούς των εφτά θαλασσών και των εφτά ηπείρων — ή, τελός πάντων, αυτή ήταν η αρχική πρόθεση.
Ο νεαρός γλύπτης Auguste Bartholdi, του οποίου η καλλιτεχνική εμμονή με τις μεγάλες φόρμες βρήκε την τέλεια έκφρασή της στη δημιουργία του γιγαντιαίων διαστάσεων αγάλματος, αφού πήρε έγκριση της αρχικής μακέτας από γύψο που είχε εκπονήσει, ταξίδεψε στην Αμερική για ανακαλύψει το ιδανικό «βάθρο» για το έργο του. Το βρήκε μέσα στο λιμάνι της Νέας Υόρκης: μια βραχονησίδα με το όνομα Bedloe Island, ένα από τα Oyster Islands, γνωστά για τον πλούτο τους στην ομώνυμη τροφή, τα στρείδια.
Το μόνο κομμάτι της Lady Liberty που ήταν έτοιμο και ταξίδεψε στην Αμερική για τον εορτασμό της εκατονταετηρίδας ήταν το χέρι που κρατά τον δαυλό. Το κεφάλι και οι ώμοι ετοιμάζονται λίγο αργότερα και εκτίθενται στο Παρίσι ενώ το σώμα ήταν εκείνο που παρουσίαζε και τη μεγαλύτερη πρόκληση. Ο μηχανικός με τον οποίο συνεργάζονταν ο Bartholdi πεθαίνει και το 1879 τον αντικαθιστά ο Alexandre-Gustave Eiffel, ο οποίος επωμίζεται το γιγαντιαίο (προφανώς) έργο να φτιάξει την κατασκευή που θα υποστήριζε εσωτερικά το ύψος, το βάρος, το ακανόνιστο σχήμα του αγάλματος — και όλα αυτά λαμβάνοντας υπόψη τους ισχυρούς ανέμους που πνέουν συχνά στο λιμάνι της Νέας Υόρκης.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι Αμερικάνοι, που έχουν αναλάβει να χρηματοδοτήσουν και να αποπερατώσουν το βάθρο που θα φιλοξενούσε την αγαπητή «Ελευθερία» όταν θα κατέφθανε από το μακρινό ταξίδι της, έχουν να αντιμετωπίσουν ανάλογες προκλήσεις και προβλήματα. Μια κατασκευή από τσιμέντο μεγαλύτερη από οτιδήποτε έχει ως τότε κατασκευαστεί στη χώρα και η οικονομική κρίση που βαθαίνει το 1884 καθιστούν την ολοκλήρωση του έργου αδύνατη. Σε μία πρώιμη μορφή public fund-raising, ο εκδότης Joseph Pulitzer κατορθώνει να συγκεντρώσει μέσα σε έξι μήνες το ποσό των 100.000 δολαρίων το οποίο επιτρέπει στην Ελευθερία να ελπίσει ότι, μόλις φτάσει στον προορισμό της, θα βρει μια γωνιά να ακουμπήσει τα όνειρά της.
Τελικώς, λόγω τεχνικών δυσκολιών, χρειάστηκε να περιμένει περίπου έναν χρόνο κρυμμένη σε αποθήκη μέχρι να έρθει επιτέλους η στιγμή, στις 28 Οκτωβρίου 1886, να κάνει το ντεμπούτο της εν μέσω τυμπανοκρουσιών και ενθουσιωδών επευφημιών. Τις αμέσως προηγούμενες μέρες είχε ενσκύψει ένα πρόβλημα της τελευταίας στιγμής σχετικά με τη φωταγώγηση του δαυλού. Οι υπεύθυνοι ασφάλειας αρνούνται την τοποθέτηση ηλεκτρικών φώτων στο μπαλκόνι που υπάρχει γύρω από τη δάδα και ο Bartholdi αναγκάζεται να κόψει «παραθύρα» στην ίδια τη φλόγα ώστε να φέγγει από μέσα το φως που θα τοποθετείτο τελικώς εσωτερικά.
Ένα χρόνο αργότερα τοποθετείται διπλή σκάλα από κασίτερο στο εσωτερικό του αγάλματος ενώ θα χρειαστούν σχεδόν άλλα 10 χρόνια για να εγκατασταθεί το πρώτο ασανσέρ από την εταιρεία Otis.
Από τότε και ως σήμερα, τα μάτια της Ελευθερίας είδαν πολλά. Υποδέχτηκε εντός της χιλιάδες Αμερικάνους και αλλοδαπούς τουρίστες. Πέρασε έναν παγκόσμιο πόλεμο, καταλήψεις και αλυσοδεσίματα ακτιβιστών, απόπειρες τρομοκρατικής ενέργειας — και όλα αυτά με ένα μόνο μικρό «face lift» όταν κόντευε να γίνει 100 χρονών, τη δεκαετία του ΄80.
Το 2001, μετά από το χτύπημα των Διδύμων Πύργων, κλείνει προληπτικά για το κοινό για 100 μέρες, και ανοίγει ξανά όταν η εμπιστοσύνη στην ασφάλεια έχει αρχίσει να αποκαθίσταται.
Ίσως οι Bartholdi και Eiffel να ήταν περήφανοι —ίσως και όχι— αν γνώριζαν πως το άγαλμά τους άντεξε στις αναμετρήσεις με τα στοιχεία της φύσης για πάνω από 120 χρόνια. Το 2012 η «ασύμμετρη απειλή» με το όνομα τυφώνας Σάντυ βύθισε την Ελευθερία κατά τα 3/4 στο νερό του υπερχειλισμένου Hudson River και κατέστρεψε μεγάλος μέρος της εσωτερικής κατασκευής, δίνοντας έτσι στους Αμερικάνους την αφορμή να κάνουν αυτό που κάνουν καλύτερα απ’ οτιδήποτε άλλο: μια πανηγυρική τελετή εγκαινίων.
Πηγή: National Georgraphic,
* * *
dimart 
Σχολιάστε