“Sea of Love” Revisited
—του Γιώργου Θεοχάρη—
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Με αφορμή το “Sea of Love” που ανέβασα στη στήλη «Αυτό δεν είναι τραγούδι» την Τρίτη, 17/3/2015, μου ανατέθηκε από την αρχισυνταξία η διαλεύκανση της ερωτικής ιστορίας πίσω από το τραγούδι. Επιχείρηση “Αποστολή στη Λουιζιάνα”: μια βδομάδα στον Αμερικάνικο Νότο, όλα τα έξοδα πληρωμένα – πολύ λαρτζ το dim/art. Αφού έγινε η σχετική πλάκα, επανήλθαμε στην πραγματικότητα. Όμως η ιδέα δεν έλεγε να φύγει από το μυαλό μου. Συνεπώς, έκανα αυτό που, ανομολόγητα, κάνουν σχεδόν όλοι οι ρεπόρτερ της σύγχρονης εποχής: ρεπορτάζ από το σπίτι μου. Και, περιέργως, έβγαλα άκρη. (Το Διαδίκτυο να ’ν’ καλά!)
Ας ξαναπάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο John Philip Baptiste γεννήθηκε την 14η/3ου/1926 στη Lake Charles, μια μικρή πόλη (με λιγότερους από 15.000 κατοίκους τότε – τώρα έχει περίπου 100.000) στη νοτιοδυτική Λουιζιάνα. Τον μεγάλωσε, μαζί με τα πολλά αδέρφια του, η μητέρα του, μια φτωχή, αυστηρή και θρησκευόμενη Αφροαμερικανίδα – φιγούρα που εμπίπτει με ακρίβεια στα στερεότυπα της περιοχής. Ο Philip είχε καλή φωνή και από οκτώ χρονών τραγουδούσε τα περισσότερα σόλο στη χορωδία της εκκλησίας του. Μετά τον πόλεμο δοκίμασε την τύχη στο πολεμικό ναυτικό, αλλά σύντομα τα παράτησε γιατί δεν του ταίριαζε ο πλάνητας (και έκλυτος πλην πειθαρχημένος) βίος του ναυτικού. Επιστρέφοντας στη γενέτειρά του άρχισε πάλι να τραγουδάει spirituals ως μέλος του φωνητικού συγκροτήματος The Gateway Quartet που είχε φτιάξει μαζί με δύο από τους αδερφούς του κι έναν φίλο του. Το 1953 κυκλοφόρησαν 5 δισκάκια σε μια τοπική εταιρεία, τα οποία πήγαν άπατα – το εκκλησίασμα προτιμούσε τα live. Ο Philip έβγαζε τότε τα προς το ζην ως γκρουμ στο Chateau Charles Hotel, στη βορειανατολική όχθη της λίμνης, δίπλα στον Interstate 10 (τον άξονα όλης του ζωής, όπως θα δούμε). Το 1957, σαν να μην του έφτανε η χαμαλοδουλειά και το ανεκπλήρωτο όνειρο για καριέρα στη μουσική, ερωτεύτηκε μιαν όμορφη νεαρή γειτονοπούλα του, τη Verdie Mae Thomas (γεν. 1939). Η Verdie είχε μόλις τελειώσει το σχολείο και περίμενε είτε να βρει δουλειά είτε να παντρευτεί – μέχρι τότε θα βοηθούσε στο μεγάλωμα των μικρότερων αδερφών της. Ο Philip άρχισε να τη φλερτάρει, αλλά χωρίς μεγάλη επιτυχία. (Αργότερα θα δούμε γιατί.) Ένα βράδυ του 1958 ο Philip είχε πάει από το σπίτι της Verdie στο πλαίσιο του στενού μαρκαρίσματος. Η Verdie τον αγνόησε επιδεικτικά και συνέχισε να μαγειρεύει στην κουζίνα της. Ο Philip, που συμπτωματικά έχει μαζί του την κιθάρα του, κάθισε στην μπροστινή βεράντα και μέσα σε λιγότερο από μισή ώρα συνέθεσε το “Sea of Love”, μελωδία και στίχους. Η Verdie δεν συγκινήθηκε. Χάλια ο Philip.
Εκείνες τις μέρες πάνω-κάτω διαλύθηκε και το αποτυχημένο φωνητικό συγκρότημα στο οποίο συμμετείχε. Ο Philip, αποφασισμένος να κάνει κάτι για την καριέρα του στη μουσική, πήγε στον τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό KPLC και ηχογράφησε ιδίοις εξόδοις το τραγούδι με φωνή και ακουστική κιθάρα μόνο. Σ’ αυτό το μοναδικό αντίτυπο βινυλίου καταγράφηκε η πρώτη του προσπάθεια στην κοσμική μουσική. Λίγες μέρες αργότερα, εκεί που ο Philip ήταν στο σπίτι του και έπαιζε για πολλοστή φορά τον δίσκο του, έτυχε να περάσει ο υπάλληλος της εταιρείας αερίου για τη μέτρηση. Άκουσε το τραγούδι κι ενθουσιάστηκε. Όταν ρώτησε κι έμαθε τα καθέκαστα, πρότεινε στον Philip να πάει να βρει τον ιδιοκτήτη ενός δισκάδικου και μιας μικρής τοπικής δισκογραφικής εταιρείας, τον George Khoury, γιατί «κάθεσαι πάνω σε ένα εκατομμύριο δολάρια και χαζολογάς». Ο Philip άκουσε τη συμβουλή του και πήγε το τραγούδι στον παραγωγό. Ο Khoury, επίσης ενθουσιασμένος, έφερε τον Philip σε επαφή με τον Ernest Jacobs, πιανίστα και ενορχηστρωτή του swamp pop συγκροτήματος Cookie & the Cupcakes, που είχε κάποιες τοπικές επιτυχίες με την Khoury Records (η “Mathilda” είναι το πιο γνωστό τους τραγούδι). Μετά από δουλειά δύο μηνών, το τραγούδι ήταν έτοιμο να ηχογραφηθεί. O Philip υπόγραψε ένα συμβόλαιο της συμφοράς (χωρίς να διαβάσει τα ψιλά γράμματα) και παράλληλα υιοθέτησε το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Phil Phillips, κατόπιν απαίτησης (και έμπνευσης) του εταιριάρχη, γιατί, όπως του είπε, «το πραγματικό σου όνομα παρείναι γαλλικό για να το προφέρει ο μέσος Αμερικάνος»). Την 23η/2ου/1959 ο Philip βρέθηκε στο μικρό Goldband Studio του Eddie Shuler για την ηχογράφηση, μαζί με τέσσερα μέλη των Cookie & the Cupcakes και τρεις φίλους του για τα φωνητικά, τους οποίους ονόμασε για την περίσταση The Twilights. Χρειάστηκαν περίπου 10 λήψεις για να μείνουν όλοι ευχαριστημένοι. Μέρες μετά, όταν ο Philip έπιασε το πρώτο αντίτυπο του single στα χέρια του, είδε έκπληκτος ότι ο George Khoury εμφανιζόταν στην ετικέτα ως συν-δημιουργός. Ζήτησε αμέσως εξηγήσεις – και τις έλαβε: «Έτσι κάνω εγώ τις δουλειές μου», του είπε ο παραγωγός. Τελεία και παύλα.
Το τραγούδι στην αρχή πήγε άπατο. Από την άλλη, η Verdie εξακολουθούσε να μην ενδίδει. Χάλια ο Philip. Και τότε έγινε κάτι περίεργο. Ένας DJ ραδιοφωνικού σταθμού στο Baton Rouge (μεγάλη πόλη στη νοτιοανατολική Λουιζιάνα, πρωτεύουσα της πολιτείας, 120 χιλιόμετρα ανατολικά της Lake Charles, πάνω στον καθοριστικό Interstate 10 κι αυτή) έπαιζε το τραγούδι συνεχώς κατόπιν αιτημάτων των ακροατών. Ο διευθυντής του τού είπε να σταματήσει, κι όταν εκείνος αρνήθηκε τον απόλυσε. Τότε ο DJ κλειδώθηκε στην αίθουσα ελέγχου και έπαιξε το τραγούδι μέχρι τελικής πτώσεως. Το γεγονός δεν πέρασε απαρατήρητο και το τραγούδι άρχισε ξαφνικά να πουλάει τρελά σε τοπικό επίπεδο. Ο Khoury άρπαξε την ευκαιρία και πούλησε τα δικαιώματα σε μια μεγαλύτερη εταιρεία, τη Mercury Records. Αποτέλεσμα: το τραγούδι έγινε (αν και όχι αμέσως) πανεθνική επιτυχία, πουλώντας πάνω από ένα εκατομμύριο αντίτυπα (χρυσός δίσκος) και φτάνοντας μέχρι το #2 του γενικού πίνακα επιτυχιών του Billboard και το #1 των R&B.
Ο Philip έκανε ζωντανές και τηλεοπτικές εμφανίσεις, περιοδείες, ό,τι μπορούσε, για την προώθηση – και, ομολογουμένως, δεν τα πήγε άσχημα. Λεφτά όμως δεν έβλεπε να έρχονται ούτε από τη Mercury γιατί και το νέο συμβόλαιο που είχε υπογράψει είχε κάτι ψιλά γράμματα που δεν διαβάζονταν, αλλά και γιατί ο Khury (που τσέπωνε ήδη τα μισά) ήταν στα μαχαίρια και με τη Mercury. Συνολικά, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, ο Philip κέρδισε μόλις 6.800 δολάρια από αυτή τη σούπερ επιτυχία (πράγμα που είναι η μισή αλήθεια, όπως θα δούμε στη συνέχεια). Στα επόμενα χρόνια, ο Philip κυκλοφόρησε άλλα τέσσερα αποτυχημένα (χωρίς να είναι όλα μάπα) 45άρια και, απογοητευμένος, τα παράτησε. Το 1961 παντρεύτηκε τη Winnie Bell, μετακόμισαν στο Jennings (ένα χωριό 10.000 κατοίκων 60 χιλιόμετρα ανατολικά της Lake Charles, κι αυτό πάνω στον Interstate 10), έκαναν εφτά παιδιά και τα έβγαζαν πέρα πολύ δύσκολα σ’ ένα ετοιμόρροπο σπίτι χωρίς καν τα αναγκαία, με τα ελάχιστα λεφτά που έβγαζε ο Philip ως DJ στον τοπικό ραδιοφωνικό KJEF. Στην εκπομπή του δεν έπαιζε (μόνο) μουσική· κυρίως έλεγε ανθρώπινες ιστορίες (πατρίς, θρησκεία, οικογένεια και τα παρόμοια – μπορείτε να πάρετε μια ιδέα ακούγοντας το “The Evil Dope”, ένα καλτ 45άρι που κυκλοφόρησε το 1968) και αυτοαποκαλούταν “King of the Whole World”. Στο βαλτοχώρι μεν, βασιλιάς δε.
Αργότερα το τραγούδι διασκευάστηκε από πολλούς, και μερικές φορές με εξαιρετική εμπορική επιτυχία: ο Del Shannon το έφτασε στο #33 το 1982· οι Honeydrippers [ένα σούπερ-γκρουπ αποτελούμενο από τους Robert Plant και Jimmy Page (των Led Zeppelin), τον Jeff Beck (των Yardbirds) και τον Nile Rodgers (των Chic)] το έφτασαν στο #3 το 1984· επίσης, ακούγεται στο σάουντρακ τουλάχιστον έξι ταινιών, με σημαντικότερη την “Sea of Love” (1989) του Harold Becker με πρωταγωνιστές τους Ellen Barkin και Al Pacino, όπου εκτός της αυθεντικής εκτέλεσης ακούγεται και η εξαιρετική διασκευή του Tom Waits. Με τούτα και με κείνα, ο Philip άρχισε να εισπράττει κάποια λεφτά από δικαιώματα, τα οποία ανακούφισαν κάπως την οικογένεια που μπορούσε πια να ζήσει λίγο πιο άνετα. Σήμερα ο Philip (ετών 89) και η Winnie ζουν σε ένα ευπρεπές σπίτι στη Lake Charles, μαζί με απογόνους διαφόρων γενεών. Όχι και τόσο χάλια πια ο Philip.
Όμως, δεν τελειώσαμε: τώρα αρχίζει το καλό! Όσο περισσότερο έψαχνα αυτή την ιστορία, τόσο περισσότερες αντιφάσεις σε δηλώσεις του Phil Phillips έβρισκα. Την 27η/10ου/2007 μπήκε στο Louisiana Music Hall Of Fame και λόγω της σχετικής τελετής που έγινε στο Baton Rouge κέρδισε πάλι κάποια δημοσιότητα. Σε συνεντεύξεις της εποχής εκείνης συνέχιζε να κλαίγεται για τα λεφτά που έχασε από τη μουσική βιομηχανία (πράγμα που δεν ήταν απολύτως ακριβές, όπως είδαμε), έκρυβε χρόνια (έλεγε ότι έχει γεννηθεί το 1931) και ισχυριζόταν ότι η Verdie ήταν εκείνη που τον τρωγόταν όλη την ώρα για τη σχέση τους («δε με αγαπάς, ποτέ σου δεν με αγάπησες») και ότι έγραψε το γνωστό τραγούδι, εξαιτίας του οποίου έμελλε να περάσει στην ιστορία της αμερικάνικης pop κουλτούρας, για να της αποδείξει ότι έκανε λάθος. Είπε επίσης ότι αυτός ήταν που έβαλε τέλος στη σχέση τους, και «ευτυχώς που δεν παντρεύτηκα τότε εκείνη τη Verdie, γιατί μετά παντρεύτηκα τη σωστή γυναίκα». Όμως στο Billboard Book of One 
Hit Wonders (1990) του Wayne Jansic ο Philip τα λέει αλλιώς: «Είχα την κιθάρα μου μαζί, κι έτσι έγραψα το “Sea of Love”. Βλέπεις, [η Verdie] δεν πίστευε πραγματικά σε μένα. Αλλά αισθανόμουν ότι αν μπορούσα να της το τραγουδήσω –μια θάλασσα αγάπης όπου όλα είναι ήσυχα και ειρηνικά– θα μπορούσα πραγματικά να της δείξω πόσο πολύ την αγαπούσα και νοιαζόμουν για κείνην». Αντιφάσεις! Διέγνωσα μικροψυχία, αλλά πώς θα μπορούσα να την αποδείξω; Άραγε τι θα είχε να ανταπαντήσει (αν ζούσε) η Verdie; Έτσι, άρχισα να ψάχνω (πάλι).
Σε μια ιστοσελίδα με τα εγκληματολογικά αρχεία των ΗΠΑ βρήκα μία Verdie Mae Rice, το γένος Thomas. (Λευκό ποινικό μητρώο, αν ανησυχήσατε.) Το επώνυμα Thomas και Rice είναι πολύ κοινά, αλλά τα ονόματα Verdie και Mae (και μάλιστα μαζί) όχι. Να ήταν αυτή; Η χρονολογία γέννησης ταίριαζε (1939), ο τόπος γέννησης επίσης (Lake Charles). Ζει ακόμα (76 ετών), ονομάζεται Rice (λόγω γάμου) και μένει στο Houston του Τέξας (220 χιλιόμετρα δυτικά της Lake Charles, κι αυτό πάνω στον Interstate 10!). Θα μπορούσε κάλλιστα να είναι αυτή.
Τώρα, πραγματικά θα είχε πλάκα να πεταχτώ μέχρι το Τέξας να της πάρω συνέντευξη, αλλά με το Houston, we (always) have a problem. Συνεπώς, συνέχισα να ψαρεύω με το ποντίκι. Κι έπιασα λαυράκι.
Την ίδια ιδέα με μένα (να πάρει συνέντευξη από τη Verdie Mae) είχε και ο Duane Pierce, ένας συντάκτης της εβδομαδιαίας φοιτητικής εφημερίδας The Contraband του McNeese State University στη Lake Charles. Στο φύλλο της 3ης/12ου/2007 δημοσίευσε μία συνέντευξη με τη Verdie Mae Rice υπό τον τίτλο “The Woman Who Inspired ‘Sea of Love’ ”. Στην εισαγωγή του λέει πάνω-κάτω αυτά που έχετε ήδη διαβάσει: ο Duane ήθελε να ακούσει και την άλλη πλευρά της ιστορίας γιατί είχε προβληματιστεί από τις αντιφάσεις στις δηλώσεις του Philip στα σημεία που αφορούσαν τη μούσα του. Μεταφράζω από εκείνη τη συνέντευξη ένα κομμάτι της εισαγωγής, για να καταλάβουμε κάπως τον χαρακτήρα της Verdie, και μετά τo απόσπασμα που σχετίζεται με την υπό εξέταση υπόθεση.
Στο τηλέφωνο ήταν επιφυλακτική. «Δεν έχω τίποτα να πω, ειλικρινά. Πάνε τόσα χρόνια. Δεν θυμάμαι πολλά πράγματα». Όταν επέμεινα, δέχτηκε με δισταγμό αλλά πολύ ευγενικά να την επισκεφτώ, «αν και θα κάνεις τόσο κόπο χωρίς λόγο». Την επομένη με υποδέχτηκε σε ένα μικρό αλλά περιποιημένο διαμέρισμα. Ήταν μια καλοστεκούμενη και συμπαθέστατη ηλικιωμένη κυρία που είχε προσέξει την εμφάνισή της (ενδεχομένως, για την περίσταση). Με πέρασε από το σαλόνι, γεμάτο με κορνιζαρισμένες οικογενειακές φωτογραφίες, στη κουζίνα «για να ήμαστε πιο άνετα». Έκανε καφέ και μου έβγαλε σπιτικά μπισκότα. Όταν κάθισε απέναντί μου, τη ρώτησα αν θα την πείραζε να τη μαγνητοφωνήσω και ανασήκωσε τους ώμους, «δεν με νοιάζει».
Ε: Πώς ήταν τότε, στα 50s, τα πράγματα στη Lake Charles;
Α: Φτώχια. Και υγρασία. Το ξέρεις ότι είναι η πόλη με την περισσότερη υγρασία σε όλη την Αμερική; [Ένευσα καταφατικά.] Αλλά καλά ήταν, δεν έχω παράπονο. Ήμουν νέα!
Ε: Ο Philip Baptiste;
Α: Ο Philip… Είχε ωραία φωνή. Αλλά δεν είχε μυαλό. Διάβαζε τη Βίβλο λάθος.
Ε: Λάθος; Τι εννοείτε;
Α: Έψαχνε εκεί τις απαντήσεις, ενώ δεν είχε θέσει τις σωστές ερωτήσεις.
Ε: Η σχέση σας πώς ήταν;
Α: Δεν ήταν.
Ε: Αλλιώς τα λέει εκείνος.
Α: Ας λέει ό,τι θέλει. Είναι και διάσημος, ας πούμε. Δεν έχει σημασία. Άλλωστε εγώ δεν είμαι ο άνθρωπος που ήμουν τότε.
Ε: Πείτε μου πώς τα θυμάστε εσείς;
Α: Δεν έχω πολλά να θυμάμαι. Εκείνος ήθελε να προχωρήσουμε, εγώ όχι. Ήταν μεγάλος για μένα – με περνούσε πάνω από δέκα χρόνια. Και δεν είχε καλή δουλειά. Και είχε μια εμμονή με την “τάξη των πραγμάτων”. Και μια μικρότητα. Όλα του έφταιγαν. Όλο οι άλλοι έφταιγαν. Αλλά είχε καλή φωνή, αυτό ναι.
Ε: Και δεν προχωρήσατε;
Α: Και βέβαια όχι! Παιδιακίσια πράγματα, κανένα φιλάκι πού και πού, αλλά ως εκεί. Άλλωστε, κι εκείνος ήθελε πρώτα να παντρευτούμε, «να κάνουμε τα πράγματα σωστά».
Ε: Και μετά έγραψε το τραγούδι.
Α: Και μετά έγραψε το τραγούδι. Τον είδα τις προάλλες στην τηλεόραση που έλεγε την ιστορία. Κάπως έτσι ήταν. Εγώ μαγείρευα στην κουζίνα κι εκείνος σκάλιζε την κιθάρα του στη βεράντα. Μόνο που δεν ήμουν εγώ που έλεγα «δεν με αγαπάς, ποτέ σου δεν με αγάπησες».
Ε: Δεν σας πίκρανε αυτό;
Α: Μπα. Ποιος ασχολείται; Αρχαία ιστορία!
Ε: Το τραγούδι σας άρεσε;
Α: Καλό ήταν, αλλά κάπως γλυκεροί οι στίχοι, δεν νομίζεις;… Πάντως χάρηκα που έκανε επιτέλους κάτι για την καριέρα που τόσο ποθούσε. Αν και ήξερα ότι δεν θα πήγαινε παρακάτω.
Ε: Πώς το ξέρατε;
Α: Διαίσθηση!… Αστειεύομαι. Ήξερα τον ίδιο και άρα ήξερα και τη συνέχεια.
Ε: Τον έχετε συναντήσει ποτέ από τότε;
Α: Θεός φυλάξοι! Δεν υπήρχε λόγος. Εκείνος το δρόμο του, εγώ το δικό μου.
Ε: Γιατί νομίζετε ότι τώρα αφηγείται μία διαφορετική εκδοχή εκείνης της ιστορίας;
Α: Αντρική περηφάνια, υποθέτω. Έτσι κι αλλιώς, καμιά ιστορία δεν έχει σχέση με την αλήθεια, παρά μόνο με το πώς τη θυμάται ο ένας και ο άλλος. Αυτό είναι όλο.
Ε: Πάντως δεν πρέπει να είσαι άσχημα να είναι κανείς το θέμα ενός τραγουδιού που πέρασε στην ιστορία της μουσικής.
Α: Να σου πω… Δεν το σκέφτομαι έτσι. Εντάξει, ήμασταν νέοι, αυτό το νοσταλγώ. Αλλά ήταν δύσκολα χρόνια. Αυτό δεν το νοσταλγώ. Περισσότερο με νοιάζει το τώρα, αν θα μπορέσω να σηκωθώ από το κρεβάτι αύριο το πρωί, αν θα έρθουν τα παιδιά με τα εγγόνια μου το σαββατοκύριακο, τέτοια πράματα. Καλό το τραγούδι και η ιστορία πίσω από αυτό, αλλά δεν πνίγηκα στη θάλασσα της αγάπης, αυτό μπορώ να σ’ το διαβεβαιώσω.
Τελικά, θα μπορούσαμε να πάρουμε τα πράγματα κι από το τέλος. Τότε όμως θα χάναμε το γραμμικό ταξίδι, δηλαδή την πορεία που δίνει ουσία στο τέλος. Κι αυτό δεν το θέλουν ούτε η αλήθεια ούτε το ψέμα. Σε κάθε περίπτωση, αγάπη μόνο. Ακόμα κι όταν τα κάνει θάλασσα.
* * *
Εδώ άλλες αναρτήσεις από την κατηγορία It’s only rock and roll
dimart 
Σχολιάστε