Ο Προυστ στο πορνείο

Δεν είναι δυνατόν να συμβεί δυο φορές στη ζωή ενός ανθρώπου να είναι τόσο ταραγμένος που να μην μπορεί να γαμήσει

Μαρσέλ Προυστ

—του Γιώργου Τσακνιά—

Για τους μελετητές του Προυστ, η σεξουαλικότητα —και δη η μη ομολογημένη ομοφυλοφιλία, που αποκαλύφθηκε μετά τον θάνατό του, όταν ο Αντρέ Ζιντ δημοσίευσε την αλληλογραφία τους— είναι βασική παράμετρος του έργου του. Ιδίως όσοι μελετούν το έργο συγγραφέων ή καλλιτεχνών σε συνάρτηση με τη βιογραφία τους, για την περίπτωση του Προυστ και της σεξουαλικότητάς του έχουν στη διάθεσή τους ένα πολύ ενδιαφέρον τεκμήριο.

Στην εφηβεία, ο Μαρσέλ Προυστ ήταν εθισμένος στον αυνανισμό (ως εδώ, τίποτα το πρωτότυπο). Ο εθισμός του ήταν πηγή εκνευρισμού για την οικογένειά του και ιδίως για τον πατέρα του, παθολόγο-επιδημιολόγο με ειδικότητα στην υγιεινή, ο οποίος πίστευε —ας μην ξεχνάμε πως βρισκόμαστε στα τέλη του 19ου αιώνα— πως ο αυνανισμός οδηγεί στην ομοφυλοφιλία («αυξάνει την ομοφυλοφιλία», για να χρησιμοποιήσουμε σύγχρονη ορολογία). Έτσι, όταν ο Μαρσέλ ήταν δεκαέξι ετών, ο πατέρας του του έδωσε δέκα φράγκα προκειμένου να επισκεφτεί το πορνείο της περιοχής, να βρει εκεί «φυσιολογική» διέξοδο στις ορμές του και να έρθει στα ίσα του. Η επίσκεψη απέτυχε παταγωδώς: το πώς και το γιατί το μαθαίνουμε από την ακόλουθη επιστολή του μετέπειτα συγγραφέα τού Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο προς τον παππού του:

18 Μαΐου 1888

Πέμπτη βράδυ

Καλέ μου μικρέ μου παππού,

Κάνω έκκληση στην καλοσύνη σου για το ποσό των 13 φράγκων, τα οποία σκόπευα να ζητήσω από τον κύριο Νέιθαν αλλά η Μαμά προτιμά να τα ζητήσω από εσένα. Ιδού το γιατί: ήθελα τόσο πολύ να δω αν θα μπορούσε μια γυναίκα να δώσει τέλος στην απαίσια συνήθειά μου να αυνανίζομαι, που ο Μπαμπάς μού έδωσε 10 φράγκα για να πάω σε ένα πορνείο. Αρχικά, μέσα στην αναστάτωσή μου, έσπασα ένα δοχείο νυκτός: 3 φράγκα. Στη συνέχεια, ακόμη εκνευρισμένος, δεν μπορούσα να γαμήσω. Να ’μαι και πάλι λοιπόν στην αφετηρία, να περιμένω όλο αγωνία καθώς περνούν οι ώρες για 10 φράγκα να ανακουφιστώ, συν 3 φράγκα για το δοχείο νυκτός. Δεν τολμώ να ξαναζητήσω χρήματα τόσο σύντομα από τον Μπαμπά κι έτσι ελπίζω πως θα με βοηθήσεις να αντιμετωπίσω μια κατάσταση που είναι, όπως γνωρίζεις, όχι απλώς ασυνήθιστη αλλά μοναδική. Δεν είναι δυνατόν να συμβεί δυο φορές στη ζωή ενός ανθρώπου να είναι τόσο ταραγμένος που να μην μπορεί να γαμήσει.

Σου στέλνω χίλια φιλιά και τολμώ να σε ευχαριστήσω εκ των προτέρων.

Θα περάσω αύριο το πρωί στις 11. Αν σε συγκίνησε η κατάστασή μου και μπορείς να ανταποκριθείς στις προσευχές μου, θα σε βρω να με περιμένεις με το προαναφερθέν ποσό. Εν πάση περιπτώσει, σε ευχαριστώ για την όποια απόφασή σου, που ξέρω πως θα ληφθεί με αγάπη.

Μαρσέλ.

Πηγή: Letters of Note.

Την επιστολή έδωσε και μετέφρασε στα αγγλικά (από όπου έγινε η ελληνική μετάφραση) η Fabien Bonnet

* * *

Εδώ άλλες αναρτήσεις από την κατηγορία Vintage