—Ο Θεός μού χάρισε την ίδια στιγμή 800.000 βιβλία και το σκοτάδι—
Όταν, το 1955, ο Περόν έχασε την εξουσία στην Αργεντινή και ο Χ.Λ. Μπόρχες διορίστηκε διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκη του Μπουένος Άιρες, ένα όνειρο ζωής έγινε πραγματικότητα. Ο συγγραφέας θα ζούσε επιτέλους μέσα σε αυτό που αγάπησε περισσότεροστη ζωή του: τα βιβλία. Κι όμως, από ένα παράξενο και μοχθηρό παιχνίδι της μοίρας, δεν μπορούσε πια να διαβάσει. Εξαιτίας μιας εκ γενετής εκφυλιστικής ασθένειας, έχανε το φως του: μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1950, ο Μπόρχες είχε τυφλωθεί.
Ένας αναγνώστης
εγώ, είμαι περήφανος για κείνες που έχω διαβάσει.
Μπορεί να μην υπήρξα φιλόλογος,
ή να μην έχω ερευνήσει τις πτώσεις, τις εγκλίσεις τις δύσκολες
μεταφωνίες των γραμμάτων,
το δέλτα που μετατρέπεται σε ταυ
την ισοδυναμία του χι με το κάπα,
αλλά, χρόνο με το χρόνο, μ’ έχει κυριέψει
ένα πάθος για τη γλώσσα.
Τις νύχτες μου γεμίζει ο Βιργίλιος¨
έχοντας μάθει κάποτε και έχοντας ξεχάσει τα λατινικά
μένει κάποιο όφελος, γιατί η λησμονιά
είναι μία από τις πλευρές της μνήμης, το αχανές κελάρι της,
η άλλη όψη, η μυστική, του νομίσματος.
Και καθώς έσβηναν από τα μάτια μου
οι πρόσκαιρες αγαπημένες μορφές,
τα πρόσωπα, οι σελίδες,
αφοσιώθηκα στη μελέτη της δύσκαμπτης γλώσσας
που χρησιμοποιούσαν οι προγονοί μου τραγουδώντας
για σπαθιά και μοναξιές,
και τώρα, ύστερα από εφτά αιώνες,
από την Έσχατη Θούλη,
φτάνει ως εμένα η φωνή σου, Σνόρι Στούρλουσον.
Ο νέος, ανοίγοντας το βιβλίο, σπουδάζει έναν συγκεκριμένο κλάδο
ζητώντας να αποκομίσει μια επακριβή γνώση’
στην ηλικία την δική μου, κάθε τέτοιο τόλμημα είναι μια περιπέτεια
που αγγίζει τα όρια της απόγνωσης.
Δεν θα μπορέσω ποτέ ν΄αποκρυπτογραφήσω τις πανάρχαιες γλώσσες του Βορρά,
κι ούτε να βυθίσω τα άπληστα χέρια μου στο χρυσάφι του Σίγκουρντ’
το έργο που αναλαμβάνω είναι ανεξάντλητο
και θα με συντροφέψει μέχρι τέλους,
πάντα εξίσου αινιγματικό καθώς το σύμπαν
ή και καθώς εγώ, ο αρχάριος.
Μετάφραση, εισαγωγή, σχόλια: Δημήτρης Καλοκύρης
Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα 2006
Ο γάλλος καλλιτέχνης Christian Boltanski εργάζεται εδώ και δύο χρόνια στο Μπουένος Άιρες, καλεσμένος της Diana Wechsler, curator του Museo de la Universidad Nacional de Tres de Febrero. Το τελευταίο του project ονομάζεται «Ιπτάμενα βιβλία — προς τιμήν του Χ.Λ. Μπόρχες». Περίπου 600 βιβλία αιωρούνται στο αίθριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Μπούενος Άιρες, όπου παράλληλα διοργανώνονται χορευτικές παραστάσεις.
2 comments