Ένας επαναστάτης γιατρός δημιουργεί τον κύριο Κόυνερ και κριτικάρει την ανθρώπινη βλακεία

—του Κώστα Γασπαρινάτου—

Σαν σήμερα πριν από 115 χρόνια γεννιέται στο Άουγκσμπουργκ της Βαυαρίας ο Μπέρτολτ Μπρεχτ («ο φτωχός Μπ. Μπ.» όπως αρεσκόταν να αποκαλεί ο ίδιος τον εαυτό του). Αν και σπουδάζει γιατρός, αφοσιώνεται ολοκληρωτικά στο θέατρο και με μια σειρά πειραματισμούς, επηρεασμένος από τις εξπρεσιονιστικές τεχνικές και το κινέζικο θέατρο, αλλά με μαρξιστική ματιά, αναμορφώνει τη θεατρική δραματουργία.
Επιλέγω να σας παρουσιάσω δύο μικρά μικρά κειμενάκια από τις «Ιστορίες του κυρίου Κόινερ» που ο Μπρεχτ ξεκινάει να γράφει το 1927, τις συνεχίζει μέχρι τη δεκαετία του ’30 και επανέρχεται και τις ολοκληρώνει μέχρι το θάνατο του, το 1956.
Οι δύο, χαρακτηριστικές του πνεύματος του συγγραφέα, ιστορίες είναι σε μετάφραση του Πέτρου Μάρκαρη από τις εκδόσεις «Θεμέλιο» (1991).

Μόχθος των καλών
Ρώτησαν τον κ. Κόυνερ: Τι φτιάχνετε τώρα; Ο κ. Κόυνερ αποκρίθηκε: Κουράζομαι πάρα πολύ, ετοιμάζω το επόμενο λάθος μου.

Ανθρώπινη βλακεία
«Ποιο είναι το μεγάλο μυστικό του βλάκα;» ρώτησαν κάποτε τον κ. Κόυνερ. «Αυτό που τον κάνει ακατανίκητο, ανυπέρβλητα κακό και πάντα νικητή;»
— Το μεγάλο μυστικό του βλάκα, χμ, για να σκεφτώ λίγο… Ε… μάλλον ότι δεν του περνά καν από το μυαλό, δεν διανοείται ότι μπορεί για μια στιγμή να ‘χει άδικο. Κι αν του περάσει μια στάλα υποψίας από το μυαλό, γρήγορα τη διώχνει. Αυτός βλαξ; Ποτέ των ποτών. Οι άλλοι είναι πάντα. Έτσι γίνεται αδίσταχτα θρασύς, υπέροχα επικίνδυνος, ανυπέρβλητα αλαζονικός. Και πείθει. Γιατί πάντα υπάρχουν αρκετοί βλάκες για να σχηματίσουν μια πλειοψηφία. Αυτό είναι το μυστικό όπλο του βλάκα. Μα γι’ αυτό ακριβώς πρέπει να εξολοθρεύουμε τη βλακεία, γιατί κάνει βλάκες αυτούς που τη συναντούν.