Μες στο μουσείο

 «Αληθινά μουσεία είναι τα κτίρια μέσα στα οποία ο Χρόνος μετουσιώνεται σε Χώρο» — Ορχάν Παμούκ.

Ένα μικρό αφιέρωμα του dim/art στη σημερινή Διεθνή Ημέρα Μουσείων: ο ύμνος των Μουσείων από τη Λιλιπούπολη, οι  εκδηλώσεις στα αθηναϊκά μουσεία, ένα κείμενο του Διομήδη Τόλιου για τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων, μια έρευνα για τα πιο κουλά μουσεία του κόσμου από τη Μαργαρίτα Ζαχαριάδου και ένα ρεπορτάζ του Γιώργου Τσακνιά από μερικά μουσειάκια Βρυξελλών.

* * *

* * *

Μες στο μουσείο

Εδώ Λιλιπούπολη — στίχοι: Μαριανίνα Κριεζή, μουσική: Νίκος Κυπουργός

Μες στο μουσείο, μες στο μουσείο
μια μέρα μπήκα με φόρα κι εγώ.
Μη με τραβάτε, μη μου κολλάτε
απ` το μουσείο δε θέλω να βγω.
Τρέχω τρέχω μες στα δωμάτια
μ` όλου του κόσμου τους θησαυρούς
που δεν τους χωράει ανθρώπου νους.
Αχ το μουσείο, αχ το μουσείο
φεγγοβολάει σαν άστρο χρυσό.
Δε θέλω μπάλα ούτε τραμπάλα,
δε θέλω ούτε να παίξω κουτσό.
Θέλω, θέλω, θέλω μουσείο
θέλω να βλέπω τους θησαυρούς
που δεν τους χωράει ανθρώπου νους.
Μη με τραβάτε, μη μου κολλάτε
απ` το μουσείο δε θέλω να βγω,
μες στο μουσείο, μες στο μουσείο
θέλω να γίνω πορτραίτο κι εγώ.

* * *

«Το αντικείμενο που ακούει, κατά πάσα πιθανότητα, περισσότερες ανοησίες από οτιδήποτε άλλο στον κόσμο, είναι ένας πίνακας μέσα σε μουσείο». — Edmond de Goncourt, συγγραφέας, εκδότης, κριτικός τέχνης.

* * *

18 Μαΐου 2016: Τα Μουσεία της Αθήνας γιορτάζουν

Ο Οργανισμός Πολιτισμού Αθλητισμού  και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων συμμετέχει στον εορτασμό της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων και τα Μουσεία του,  Κέντρο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη»,  Μουσείο «Ελευθέριος Βενιζέλος» και  Ψηφιακό Μουσείο Πλάτωνος θα παραμείνουν ανοικτά από τις 9 το πρωί έως τις 9 το βράδυ, ενώ το Σαββατοκύριακο 21 & 22 Μαΐου θα πραγματοποιηθούν οικογενειακές εικαστικές δράσεις στην Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων. 

Αναλυτικά:

• Ψηφιακό Μουσείο Πλάτωνος

Μοναστηρίου και Κρέοντος 1, Ακαδημίας Πλάτωνος, τηλ.:2105142138

Τετάρτη 18 Μαΐου, ώρες   09.00 -21.00

Μία διαδρομή με ξεναγό τον Πλάτωνα

Το Ψηφιακό Μουσείο Πλάτωνος περιλαμβάνει σειρά φυσικών εκθεμάτων και πολυμεσικών εφαρμογών με ποικίλες  θεματικές ενότητες. Με τη βοήθεια διαδραστικών εκθεμάτων οι επισκέπτες καλούνται να αναλάβουν ενεργό ρόλο στην «εξερεύνηση» του Μουσείου. Για τον λόγο αυτό δημιουργήθηκαν σύγχρονα ψηφιακά μέσα αναπαράστασης και φυσικά εκθέματα, προκειμένου οι επισκέπτες να έχουν τη δυνατότητα να εμβαθύνουν σε θέματα που τους ενδιαφέρουν.

Η παρουσίαση στοχεύει, πέρα από την ανάδειξη της περιοχής και του πλατωνισμού, στη δημιουργία ερεθισμάτων για συζήτηση εντός και εκτός του χώρου.

• Μουσείο «Ελευθέριος Βενιζέλος»

 Βασ. Σοφίας – Πάρκο Ελευθερίας, τηλ.: 210 7224238

Τετάρτη 18 Μαΐου, ώρες   09.00 -21.00

Το Μουσείο «Ελευθέριος Βενιζέλος» ανοίγει τις πόρτες του και σας προσκαλεί να το επισκεφθείτε για να γνωρίσετε τον μεγάλο Έλληνα πολιτικό μέσα από  προσωπικά κειμήλια, τεκμήρια γεγονότων της περιόδου που έζησε, έντυπα, έγγραφα, φωτογραφίες,  λιθογραφίες, πίνακες, επιστολικά δελτάρια και απεικονίσεις σε διάφορά υλικά.

• Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη»

Αγγελικής Χατζημιχάλη 6 – Πλάκα, τηλ.: 210 3243972

Τετάρτη 18 Μαΐου, ώρες   09.00 -21.00

Σας περιμένουμε στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης  «Αγγελική Χατζημιχάλη»  για να γνωρίσετε το σπίτι της μεγάλης λαογράφου Αγγελικής  Χατζημιχάλη που είναι  συνδεδεμένο με τη σύγχρονη ιστορία της λαογραφίας Στις 18.30 θα πραγματοποιηθεί ξενάγηση στους χώρους του Μουσείου με κεντρικό θεματικό άξονα τον πολιτισμικό του ρόλο, στην πορεία του χρόνου, τόσο ως αρχιτεκτονικό μνημείο – έργο τέχνης (όπως έχει χαρακτηρισθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού), όσο και ως τόπος μνήμης του έργου της Ελληνίδας λαογράφου Αγγελικής Χατζημιχάλη.

• Δημοτική Πινακοθήκη

Λεωνίδου & Μυλλέρου,  στάση Μετρό Μεταξουργείο,  τηλ. 210 5202420 – 21

Σάββατο 21 & Κυριακή 22 Μαΐου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων θα πραγματοποιήσει οικογενειακή εικαστική δράση στο κτήριό της στο Μεταξουργείο, όπου οι γονείς και τα παιδιά θα αναζητήσουν και θα δημιουργήσουν πορείες που ενώνουν την γειτονιά με την Πινακοθήκη και θα ζωγραφίσουν μέσα από ένα μουσειοπαιδαγωγικό οδοιπορικό το δικό τους εικαστικό δημιούργημα!

Για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι απαραίτητη η κράτηση θέσης στο τηλέφωνο 210 52 02 420, από Δευτέρα έως Παρασκευή, 10.00 – 14.00.

Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.
Η είσοδος είναι ελεύθερη.
Ώρες διεξαγωγής δράσης:
Σάββατο 21 Μαίου 2016 |11.00 – 12.00 & 12.30 – 13.45

Κυριακή 22 Μαίου 2016  | 11.00 – 12.00 & 12.30 – 13.45

Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.

Αναλυτικές πληροφορίες για τα Μουσεία του Δήμου Αθηναίων μπορείτε να δείτε στο http://www.opanda.gr

* * *

Ο Φουκώ, η αειφόρος ανάπτυξη και η Διεθνής Ημέρα Μουσείων

—του Διομήδη Τόλιου—

Η λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου θα επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον ρόλο του μουσείου. Τότε συντελείται ο μετασχηματισμός του από χώρο απλής συσσώρευσης γνώσης σε εξειδικευμένο τόπο παρουσίασης των επιτευγμάτων του παρελθόντος — όχι μόνο του αρχαίου αλλά και του πρόσφατου. Δημιουργούνται έτσι νέες κατηγορίες μουσείων, όπως τα λαογραφικά, τα επιστημονικά και τα βιομηχανικά, ενώ αξιοποιούνται ιστορικά οικιστικά σύνολα για τη στέγασή τους. Γεγονός που σχετίζεται άμεσα με την εξέλιξη αυτή να είναι η ίδρυση του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOMOS) το 1946 στο Παρίσι, με σκοπό την υποστήριξη και την ανάπτυξή των μουσείων και της επιστήμης της Μουσειολογίας.

Ο δεύτερος μετασχηματισμός θα είναι η σύνδεση του μουσείου με τις ανάγκες της κοινωνίας και η θεώρησή του ως χώρου αλλά και μέσου ψυχαγωγίας προσιτού σε όλους τους πολίτες. Η αλλαγή αυτή θα προκύψει ως αποτέλεσμα συνδυασμού πολλών παραγόντων, κυρίως από τη δεκαετία του ‘50 και μετά στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Σε αυτούς περιλαμβάνεται καταρχάς η αύξηση του ελεύθερου χρόνου με προγράμματα και χώρους όπου οι επισκέπτες μπορούν να περάσουν ευχάριστα την ώρα τους. Είναι οι τρεις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες που έχουν επιτυχημένα χαρακτηριστεί ως τα «χρυσά χρόνια», με τον καπιταλισμό στις χώρες του δυτικού κόσμου να γνωρίζει μία φάση ανάπτυξης μοναδική ίσως στην ιστορία του (Χομπσμπάουμ).

Από τη δεκαετία του ’70, οι εξελίξεις στον χώρο των Κοινωνικών Επιστημών —ιδίως τα έργα του Μισέλ Φουκώ— επηρέασαν καθοριστικά την επανεξέταση της ερμηνεία του παρελθόντος. Η νέα ιστορία που προέκυψε υποδείκνυε την ανάγκη ανάδειξης της ιδιαίτερης ταυτότητας κάθε μουσείου και της ένταξής του στα ευρύτερα κοινωνικά πολιτικά και οικονομικά συμφραζόμενα της εποχής του. Οι συγκεκριμένοι στόχοι που προέκυψαν από αυτή την αλλαγή ήταν α) η επανεξέταση του ρόλου που διαδραματίζουν στη διαμόρφωση της ιστορίας τα μέσα του υλικού πολιτισμού πέραν των προσωπικοτήτων, β) η συλλογή σύγχρονων έργων και προβολή νέων μορφών τέχνης στα μουσεία πέραν των αρχαιοτήτων αλλά και γ) η ανάγκη αντιπροσώπευσης στα μουσεία εκείνων των κοινωνικών –φυλετικών ομάδων που σχετικά πρόσφατα αναγνωρίστηκε η συνεισφορά τους στη διαμόρφωση του πολιτισμού (π.χ. Εβραίοι, Ρομά, πρόσφυγες και μετανάστες).

Την ίδια δεκαετία, η συζήτηση που ξεκίνησε στην UNESCO για τη διεύρυνση της έννοιας του πολιτισμού έχει ως αποτέλεσμα να αναγνωριστεί από τον ΟΗΕ —σε διαδοχικές αναφορές (1987), συναντήσεις, (Ρίο της Βραζιλίας το 1992), σε δύο διακηρύξεις, το 2010 και το 2011, αλλά και στην τελευταία συνάντηση το 2013 στην Κίνα— η συνεισφορά του πολιτισμού ως αναπόσπαστου πυλώνα της αειφόρου-βιώσιμης ανάπτυξης του πλανήτη μαζί με αυτή του περιβάλλοντος και της οικονομίας, προς όφελος των τωρινών αλλά και των μελλοντικών γενεών. Αντίστοιχες κατευθύνσεις προβλέπονται και σε κείμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τα μουσεία συνδέονται πια με την έννοια της αειφορίας, ως χώροι συλλογής ερμηνείας και έκθεσης υλικών και άυλων μαρτυριών του ανθρώπινου πολιτισμού και του φυσικού περιβάλλοντος, υπηρετώντας τις ανάγκες διαφορετικών γενεών για ταυτότητα και αίσθημα του «ανήκειν», αλλά και ως χώροι διά βίου μάθησης, έρευνας, καινοτομίας, δημιουργικότητας και ποιότητας ζωής.

Μουσεία που προσομοίαζαν στη νέα αυτή λογική εμφανίζονται ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 στην Ευρώπη, με πιο γνωστά το Εθνικό Κέντρο για τις Τέχνες και τον Πολιτισμό στο Παρίσι (Centre George Pompidou) ή το μουσείο Guggenheim στο Μπιλμπάο, που ιδρύθηκε το 1997 ως παράρτημα του μητρικού Guggenheim της Νέας Υόρκης με σκοπό την τουριστική αναβάθμιση της υποβαθμισμένης περιοχής του Μπιλμπάο. Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί και το Ιουδαϊκό Μουσείο του Βερολίνου (1999), που με λιτό αρχιτεκτονικό σχεδιασμό και εκθέματα μεταφέρει στο κοινό τις μνήμες από την εξόντωση του εβραϊκού πληθυσμού στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αντίστοιχα στην Ελλάδα, μετά τη δεκαετία του ’60, ιδρύονται μια σειρά από νέα κρατικά και ιδιωτικά μουσεία (ενδεικτικά αναφέρουμε το Εθνικό Ιστορικό, το Ναυτικό και το Μουσείο Γουλανδρή στην Αθήνα, το Λαογραφικό Μουσείο στη Θεσσαλονίκη) αλλά και πινακοθήκες (όπως η Εθνική Πινακοθήκη αλλά και δημοτικές πινακοθήκες, σε διάφορες πόλεις της περιφέρειας).

Από το 1977, ο προβληματισμός για τον νέο ρόλο που διαδραματίζουν τα μουσεία στην κοινωνία αποτυπώνεται στην πρωτοβουλία του ICOMOS να καθιερώσει τη 18^η Μαΐου ως Διεθνή Ημέρα Μουσείων με διαφορετική κάθε χρονιά θεματική.

Για το 2015 το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM) έχει επιλέξει το θέμα «Μουσεία για μια κοινωνία με προοπτικές», επιθυμώντας να επισημάνει τη δυνατότητα που έχουν τα μουσεία να προτείνουν και να προβάλουν πρότυπα για μια κοινωνία λιγότερο καταναλωτική, πιο ανοικτή σε συνεργασίες, με σεβασμό στα οικοσυστήματα: μια κοινωνία με προοπτικές. Τιμώμενο από το Ελληνικό Τμήμα του ICOM μουσείο για φέτος είναι το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου στο Γκάζι (Τεχνόπολις Δήμου Αθηναίων.

Τα πιο κουλά μουσεία στον κόσμο

—της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου—

Κάθε μουσείο είναι κι ένας ναός αφιερωμένος σε μια φέτα της ανθρώπινης ύπαρξης. Και ενώ, όχι, απ’ όσο γνωρίζουμε μουσείο φέτας δεν υπάρχει —ακόμα— το βασικό και άκρως αποκαλυπτικό στοιχείο είναι η επιλογή: ποια ακριβώς φέτα κρίνουμε ότι πρέπει, αφού ταξινομηθεί και οργανωθεί με τρόπο επιστημονικό, να εκτεθεί προς τέρψιν και επ’ ωφελεία του κοινού; Γιατί, εκτός από τα αναμενόμενα (μουσεία αφιερωμένα στις καλές τέχνες, σε μεγάλες προσωπικότητες, σε επιστήμες) υπάρχουν και μερικές επιλογές βγαλμένες κατευθείαν από το απέραντο βασίλειο του trivial. Ιδού μερικές: 

Μουσείο μηχανών του γκαζόν

Η μηχανή του γκαζόν είναι ίσως το ισχυρότερο σύμβολο της τακτοποιημένης ζωής των προαστίων. Για τους περισσότερους από μας είναι απλώς ένα μισητό εργαλείο που κάνει θόρυβο. Στο μουσείο αυτό όμως μπορεί να δει κανείς σε όλο της το μεγαλείο τη βρετανική εμμονή στο τέλειο γκαζόν και την τεχνολογία που έχει διοχετευτεί ώστε να κατασκευαστεί ακόμα και μια μηχανή ύψους πέντε εκατοστών, ικανή να ξυρίσει ακόμα και το τελευταίο χορταράκι που πιθανόν να έχει μείνει κρυμμένο σε μια γωνιά.

British Lawnmower Museum, 106-114 Shakespeare St., Southport, Merseyside, England; www.lawnmowerworld.co.uk

Φαλλολογικό μουσείο

Οι ατέλειωτες ισλανδικές μέρες και νύχτες γεννούν, μοιραία, αλλόκοτες ιδέες, όπως αυτό το μοναδικό στο είδος του μουσείο, όπου δεν υπάρχει τίποτε πορνογραφικό, παρά τα 276 πέη που εκτίθενται εκεί. Τα εκθέματα καλύπτουν μια μεγάλη γκάμα μεγεθών, από το πέος του χάμστερ μήκους δύο χιλιοστών έως το κολοσσιαίο πέος φάλαινας μήκους 1,7 μέτρων (το πέος, όχι η φάλαινα). Το μοναδικό ανθρώπινο δείγμα συμπεριλήφθηκε στα εκθέματα μόλις πέρσι και ανήκε σε έναν Ισλανδό 95 ετών.

Icelandic Phallological Museum, Hedinsbraut 3a, 640 Husavik; +354 566 8668; www.ismennt.is

Μουσείο αλατοπιπεριέρας

Πρόκειται για μια αθώα συλλογή που κάπου πήρε τον κακό το δρόμο κι έφτασε τα 22.000 σετ. Η Αντρέα Λάντεν, ανθρωπολόγος, πρέπει να υπήρξε ο φόβος και ο τρόμος των καφέ και τον εστιατορίων επί πολλά χρόνια για να καταφέρει να συγκεντρώσει όλα αυτά τα εκθέματα που καλύπτουν μάλλον κάθε πιθανή ιδέα για αλλατοπιπεριέρα: Σκελετοί, πιγκουίνοι, εξωγήινοι, όλα μπορούν να  γίνουν αρκετά μικρά και κούφια ώστε να φιλοξενούν αλάτι και πιπέρι. Το μουσείο διαθέτει και πωλητήριο για όποιον θέλει να ξεκινήσει τη δική του συλλογή.

Salt and Pepper Shaker Museum, Winery Square, Gatlinburg, Tennessee, United States; +1 888 778 1802; thesaltandpeppershakermuseum.com

Μουσείο Κακών Τεχνών (Museum of Bad Art)

Δεν είναι μουσείο κιτς. Για την ακρίβεια, το επί τούτου κιτς δεν έχει καμία θέση σ’ αυτό το υπέροχο μουσείο. Σύμφωνα με τους εμπνευστές του, τα έργα που εκτίθενται πρέπει να είναι μοναδικά, αυθεντικά και να έχουν σημαντικά ελαττώματα χωρίς να είναι βαρετά. Πάνω απ’ όλα μετράει η πρόθεση του, τέλος πάντων, καλλιτέχνη. Έργα που σίγουρα έχουν φέρει πάμπολλους ανθρώπους σε δύσκολη θέση όταν τους ζητήθηκε η γνώμη τους, βρίσκουν εδώ στοργή, ειλικρίνεια και χώρο για να λάμψουν.

Museum of Bad Art, Dedham Community Theatre, 580 High St., Dedham Square, Dedham, Massachusetts, United States; +1 781 444 6757; www.museumofbadart.org

Μουσείο κρυπτοζωολογίας

Εξαιρετικά επιστημονική ιδέα η μελέτη ζώων που δεν έχει αποδειχθεί ότι υπάρχουν και ακόμα πιο εξαιρετική η δημιουργία μουσείου γι’ αυτά. Πέρα από το γέτι και το τέρας του Λοχ Νες, η Λόρεν Κόουλμαν έχει συλλέξει ίχνη και στοιχεία κάθε είδους από μυθικά ή έστω υποθετικά ζώα, όπως τρίχες, κόπρανα και εκμαγεία από πατημασιές.

International Cryptozoology Museum, 11 Avon St., Portland, Maine, United States; +1 207 518 9496; cryptozoologymuseum.com

Μουσείο συρματοπλέγματος

Θυμίζει αυτομάτως Λούκι Λουκ (το Σύρματα στα Λιβάδια) αυτό το εξαιρετικά παράδοξο μουσείο στο Τέξας, έκτασης 36 στρεμμάτων με τη μεγαλύτερη συλλογή αγκαθωτών συρμάτων και τεχνικών περίφραξης στον κόσμο. «Σκοινιά του Διαβόλου» αποκαλούνται συνολικά τα εκθέματα. Άβυσσος η ψυχή των ραντσέρος.

Devil’s Rope Museum, McLean, Texas.  100 Kingsley Street on old Route 66. 806-779-2225.

Μουσείο currywurst

Το λουκάνικο με κάρι αποτελεί, παραδόξως, το πλέον εμβληματικό έδεσμα του Βερολίνου. Ό,τι έχει κανείς, καλό είναι, αλλά πόσο ενδιαφέρον μπορεί να χωρέσει σε ένα λουκάνικο; Θα πρέπει να καταβάλετε το διόλου ευκαταφρόνητο αντίτιμο των 11 ευρώ για να το μάθετε και να παρακολουθήσετε, μεταξύ άλλων, αποσπάσματα από ταινίες όπου οι ηθοποιοί, ναι, τρώνε currywurst.

Currywurst Museum

Schutzenstrasse 70, 10117 Berlin, Germany

+49 30 88718647

Μουσείο παρασίτων

Ποιοι θα ασχολούνταν με κάτι τόσο μικρό και «φτηνό» όσο τα παράσιτα; Οι Γιαπωνέζοι. Σε φωτογραφίες αλλά και μέσα σε γυάλες εκτίθενται 45.000 δείγματα από τους χειρότερους εφιάλτες μας. Όποιος δεν είναι παθολογικά φοβικός με τα μικροσκοπικά όντα πουζουν μαζί μας, ευκαιρία να γίνει. Για τους λιγότερο ευαίσθητους, στο πωλητήριο υπάρχουν μπλουζάκια, κάρτες, μπρελόκ και άλλα αξεσουάρ όπου απεικονίζονται οι μικροί μας φίλοι. Το καμάρι της έκθεσης είναι βέβαια το μήκους εννέα μέτρων σκουλήκι που κάποτε κατοικούσε σε κάποιο έντερο.

4-1-1 Shinmeguro, Meguro-ku, Meguro, 153-0064, Japan

Μουσείο τουαλέτας

Δεν είναι ένα – είναι τρία-τέσσερα ανά τον κόσμο, αλλά το πιο μεγάλο και εντυπωσιακό απ’ όλα βρίσκεται εκεί όπου γενικά οι τουαλέτες σπανίζουν σήμερα περισσότερο: στην Ινδία. Είναι γεγονός ότι η ιδέα ενός μουσείου αφιερωμένου σ’ αυτές αποτελεί έναν ελάχιστο φόρο τιμής σε ένα από τα σημαντικότερα, αν και άκρως υποτιμημένα, στοιχεία του ανθρώπινου πολιτισμού. Τα ίδια τα εκθέματα, ως αντικείμενα, είναι εξαιρετικά διασκεδαστικά, ενώ πολλά συνοδεύονται από εξίσου διασκεδαστικές ιστορίες: παράδειγμα, ο διπλής χρήσης και έννοιας θρόνος του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΔ.

Sulabh Bhawan, Mahavir Enclave,
Palam Dabri Marg, New Delhi, India.
Pin 110 045.

http://www.sulabhtoiletmuseum.org

 Μουσείο ιατρικού τσαρλατανισμού

Θεωρητικά, έχει πάψει να υφίσταται ως μουσείο από το 2002, αλλά η συλλογή του Μπομπ ΜακΚόι εξακολουθεί να ζει μέσα στο Μουσείο Επιστήμης της Μινεσότα και να μας θυμίζει «πόσα και πόσα έχει σκαρφιστεί το ανθρώπινο πνεύμα προκειμένου να θεραπεύσει τη σάρκα χωρίς τη συνδρομή είτε της επιστήμης είτε της κοινής λογικής». Δεκάδες «φρενολογικά μηχανήματα» για την αποκάλυψη της προσωπικότητας (τεράστια μόδα του 19ου-αρχών 20ού αιώνα, σχεδόν όσο και τα προϊόντα αδυνατίσματος σήμερα), τρόμπες-μεγεθυντές στήθους και ειδικά γυαλιά (!) για απώλεια βάρους είναι μερικά από τα εκατοντάδες αντικείμενα που αντανακλούν το απόλυτο ανθρώπινο χούι: την πνευματική τεμπελιά.

Science Museum of Minnesota

120 W. Kellogg Boulevard
Saint Paul, Minnesota, USA

http://www.museumofquackery.com/

 Μουσείο νεκροφορών

Θα μπορούσε να λέγεται και μουσείο ματαιότητας, αλλά όχι. Για να έχει κανείς τη χαρά να δει τα εκθέματα του εν λόγω μουσείου στη Βαρκελώνη, απαιτείται άδεια από το νεκροτομείο της πόλης. Ένας φύλακας σας οδηγεί, εν συνεχεία σε ένα απόλυτα ήσυχο υπόγειο με νεκροφόρες ιππήλατες και μηχανοκίνητες, αλλά πάντως απαράμιλλης λαμπρότητας. Στη θέση του οδηγού υπάρχουν ανδρείκελα ντυμένα με φορεσιές της αντίστοιχης εποχής και μάτια που παρακολουθούν τον επισκέπτη. Ευτυχώς, ο φύλακας παραμένει διαρκώς μαζί σας. Και είναι ζωντανός. Μάλλον.

Museu de Carrosses Fúnebres/Funeral Carriage Museum

20 Carrer de Sancho de Avila
Barcelona, CT, 08018
Spain

Μουσείο καρότου

Ναι. Χωρίς πλάκα. Και μάλιστα, είναι ένα από τα ελάχιστα μουσεία στον κόσμο χωρίς εσωτερικό χώρο.  Πρόκειται ουσιαστικά για μια προθήκη στον εξωτερικό τοίχο ενός παλιού ηλεκτρικού πυλώνα-πυργίσκου. Όλα τα καροτένια εκθέματα έχουν επεξηγηματικές ταμπελίτσες, υπάρχει ένα καροτένιο ρολόι, ένας καροτένιος ανεμοδείκτης και καροτένια φώτα. Και είναι το καμάρι του μικρού βελγικού χωριού Μπερλότε, τέσσερα χιλιόμετρα από τα σύνορα με τη Γερμανία. You can’t miss it.

* * *

«Το ιδανικό μουσείο είναι μία διασταύρωση ανάμεσα στο “Επιστροφή στο Μπράιντσχεντ” και το “Σπίτι και Κήπος”. Πρέπει να προκαλεί ένα αίσθημα έντονης και ευχάριστης νοσταλγίας για ένα παρελθόν που οι επισκέπτες του δεν έχουν ζήσει». — Robert Hughes, κριτικός τέχνης, συγγραφέας, τηλεοπτικός παραγωγός

* * *

* * *

«Κατά την άποψη μου , το μόνο πράγμα που αξίζει να θαυμάσει κανείς μέσα στα περισσότερα μουσεία είναι οι μαθήτριες που έχουν πάει εκεί σχολική εκδρομή με την τάξη τους». — Banksy, street artist

Μουσειάκια Βρυξελλών

—του Γιώργου Τσακνιά—

Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων, συντάκτες του dim/art ταξίδεψαν τον Μάιο του 2013 στις Βρυξέλλες, επισκέφτηκαν μερικά μουσεία της πόλης και μετέφεραν εδώ τις εντυπώσεις τους. Κοινή διαπίστωση: επισκεφτήκαμε μουσεία φτιαγμένα και στημένα με λογική και αισθητική απολύτως ταιριαστές στο αντικείμενό τους, μουσεία που υποβάλλουν με την ατμόσφαιρά τους και εντάσσουν ενεργητικά τον επισκέπτη, ήδη από τον περιβάλλοντα χώρο τους· ποικιλοτρόπως «φιλικά προς τον χρήστη» και, κυρίως, με ανοχή στους επισκέπτες μικρής ηλικίας και με υποδομή για εκπαιδευτικά προγράμματα.

Μουσείο Magritte

Αφιερωμένο στον μεγάλο σουρεαλιστή René Magritte, το μουσείο είναι λιτό και υποβλητικό. Τα σκοτεινά χρώματα και ο χαμηλός φωτισμός αναγκάζουν τον επισκέπτη να εστιάσει στα εκθέματα. Τα επεξηγηματικά κείμενα είναι ελάχιστα: το ίδιο το μουσείο δεν προτείνει ερμηνείες, απλώς προτρέπει τον επισκέπτη να αναρωτηθεί κοιτώντας το έργο και τους πάντοτε προκλητικούς και, εν τέλει, εύγλωττους τίτλους που επέλεγε για τα έργα του ο Magritte. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά: οι περιβάλλοντες χώροι (κλιμακοστάσια, προθάλαμοι κ.λπ) θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι πίνακες του Magritte κι έτσι αποτελούν την καλύτερη δυνατή εισαγωγή στα εκθέματα.

Εδώ το site του Musée Magritte

Σε παρακείμενο χώρο, επισκεφθήκαμε και την έκθεση «Καντίνσκι και Ρωσία». Δίπλα σε έργα του Καντίνσκι, έργα άλλων Ρώσων καλλιτεχνών αλλά και εικόνες, παραδοσιακές φορεσιές και αντικείμενα λαϊκής τέχνης από τη Ρωσία, περιέγραφαν γλαφυρά συνάφειες και επιδράσεις και πρότειναν ερμηνείες για επιμέρους στοιχεία του έργου του μεγάλου Ρώσου ζωγράφου. Η φωτογράφιση στην έκθεση «Καντίνσκι και Ρωσία» απαγορευόταν αυστηρά. Ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια: λίγο πριν από την έξοδο, ένας μεγάλος χώρος με τραπέζια, καρέκλες, στρώματα και μαξιλάρια στο πάτωμα, τιτλοφορείται «Kandinsky corner». Τα παιδιά που επισκέπτονται την έκθεση μπορούν να καθίσουν εκεί και να ζωγραφίσουν τι κατάλαβαν από αυτά που είδαν (έργα των παιδιών εκτίθενται γύρω γύρω στους τοίχους του «Kandinsky corner»).

Μουσείο μουσικών οργάνων

Σε ένα κτίριο που αξίζει ούτως ή άλλως να το επισκεφτεί κανείς, το Μουσείο Μουσικών Οργάνων είναι χορταστικό. Όλων των ειδών τα όργανα από όλο τον κόσμο. Δωρεάν συσκευή για ακουστική ξενάγηση, που δεν περιέχει βαρετό μπλα μπλα αλλά τους ήχους του οργάνου που βλέπεις κάθε φορά (δεν χρειάζεται να πατήσεις τίποτα, απλώς στέκεσαι μπροστά από ένα όργανο και, αυτομάτως, ακούς τον ήχο του). Και εδώ υποδομή για εκπαιδευτικά προγράμματα, προβολές, συναυλίες κ.ο.κ. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον το τμήμα με τα μηχανικά μουσικά όργανα, από λατέρνες, γραμμόφωνα και μουσικά κουτιά, μέχρι tape recorders, κλασικά αναλογικά synthesizers, το απόλυτο keyboard Hammond και το φουτουριστικό φετίχ Theremin. Στον δεύτερο όροφο, έκθεση του Hard Rock Caffe με memorabilia του Elvis, του Michael Jackson, της Madonna κ.λπ.

Μουσείο Κόμιξ

Στη χώρα του Τεν Τεν, δεν θα μπορούσε να λείπει το μουσείο των Κόμιξ. Μια μικρή εισαγωγή στο τι είναι κόμικ και στους προγόνους του (από τους μινωίτες στους αιγύπτιους και τους γιαπωνέζους) και μετά, η χαρά του κόμικ φαν: πρωτότυπα στριπς, αναπαραγωγές ηρώων, αντικείμενα και ολόκληρα δωμάτια, γραφεία σχεδιαστών, περίπτερα, κλασικά περιοδικά κόμιξ — ένας ολόκληρος κόσμος όπου οι λάτρεις του είδους μπορούν να χαθούν για ώρες. Ή και για πάντα, καθώς εκτίθεται και μια χρονομηχανή, την οποία μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει — at their own risk.

Επιλογή και μετάφραση αποφθεγμάτων: Μαρία Τσάκος
Φωτογραφίες από τα μουσειάκια Βρυξελλών: Γιώργος Τσακνιάς

Άλλες επετειακές αναρτήσεις του dim/art