Κι όμως, το ΥΠΠΟ είναι μια πρόκληση

—του Ηλία Μαγκλίνη—

Όταν ξέσπασε η κρίση, υποψιαστήκαμε όλοι έγκαιρα ότι από τους πρώτους τομείς που θα πληγούν θα ήταν αυτός του πολιτισμού. Προϊόν «πολυτελείας» —κι ας λένε οι ιθύνοντες άλλα, βαρύγδουπα και στομφώδη— ο πολιτισμός είναι πάντοτε ο εύκολος στόχος σε καιρούς χαλεπούς.

Το πόσο αιθεροβάμονες είμαστε βέβαια φάνηκε όταν ορισμένοι έσπευσαν να δηλώσουν πως, ειδικά σε ό,τι αφορά το βιβλίο και την ανάγνωση, σε καιρό κρίσης θα ανθήσουν: ο κόσμος θα κλειστεί σπίτι του και —τι θα κάνει;— θα διαβάσει. Το επιχείρημα βασιζόταν, λέει, στην εμπειρία της Κατοχής — όταν δεν υπήρχε ούτε τηλεόραση ούτε Διαδίκτυο. Επειδή λοιπόν άλλο 1942 και άλλο 2012, τίποτα τέτοιο δεν έγινε. Οι εκδοτικοί οίκοι συρρίκνωσαν δραματικά την παραγωγή τους, κάποιοι άλλαξαν και έδρα για να περιορίσουν τα έξοδά τους, μεγάλα, ιστορικά βιβλιοπωλεία έκλεισαν κ.ο.κ.

Παραδόξως, τα μεγάλα πλήγματα στον χώρο του πολιτισμού μάλλον άργησαν να φανούν: για παράδειγμα, η κατάργηση του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου ή το δράμα που αποκαλύφθηκε ότι περνάει εδώ και καιρό το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, είναι εξελίξεις της τελευταίας χρονιάς (μολονότι πρόκειται για ασθένειες που «σέρνονται» εδώ και χρόνια). Εστω κι έτσι, η κρίση έπληξε σαν ωστικό κύμα, αποκαλύπτοντας όμως υπερτροφίες και αδικαιολόγητες διογκώσεις, μια υπερπληθώρα παραγωγής χωρίς αντίκρισμα, οπότε, σε κάποιο βαθμό επήλθε και ένα κάποιο απαραίτητο, αναγκαίο συμμάζεμα. Το κακό όμως είναι ότι σε εποχές κρίσης, μαζί με κάποια από τα ξερά καίγονται και πολλά χλωρά.

Αν λοιπόν θα μπορούσε να κινηθεί προς μία κατεύθυνση ο νέος υπουργός Πολιτισμού, αυτή θα ήταν μια ιδέα: όχι σπασμωδικές κινήσεις και οριζόντιες, ισοπεδωτικές απονευρώσεις αλλά επιλεγμένες, στοχευμένες κινήσεις, ζυγισμένες και καλά σχεδιασμένες. Χθες, στην πρώτη του συνάντηση με τους δημοσιογράφους (το σχετικό ρεπορτάζ της Γιώτας Συκκά στο σημερινό φύλλο [της Καθημερινής], σελ. 13), ο κ. Πάνος Παναγιωτόπουλος έδωσε τις βασικές κατευθύνσεις της πολιτικής του, παραδεχόμενος, μεταξύ των άλλων, ότι ήταν λάθος η υποβάθμιση του ΥΠΠΟ σε Γ.Γ. Πολιτισμού. Σωστά, ήταν λάθος, ωστόσο, καλείται τώρα να αποδείξει έμπρακτα γιατί πρέπει να υπάρχει υπουργείο Πολιτισμού και ποιος είναι ο ουσιαστικός του ρόλος. Διότι υπάρχει μια καχυποψία — και δικαίως: παραδοσιακά, το υπουργείο Πολιτισμού, με ελάχιστες εξαιρέσεις, αντιμετωπίζεται σαν υπουργείο «αγρανάπαυσης», σαν διάλειμμα από την πολιτική πρώτης γραμμής. Θα επιβεβαιώσει αυτό τον γενικό κανόνα ο νέος υπουργός; Ή θα αποτελέσει φωτεινή εξαίρεση; Ελπίζουμε για το δεύτερο και υπό αυτή την έννοια, το υπουργείο Πολιτισμού είναι μια πρόκληση.

Ναι, όταν κόσμος είναι άνεργος και πεινάει, οι τέχνες και τα θεάματα μπορεί να είναι μια πολυτέλεια. Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα όμως, με την οικουμενικής διάστασης πολιτιστική κληρονομιά που έχει, και με τη σύγχρονη δυναμική που θα μπορούσε να αναπτύξει, ο πολιτισμός, ως έννοια ευρύτερη, πέραν των αιθουσών μουσικής, των γκαλερί και των βιβλιοθηκών, ήταν και παραμένει είδος πρώτης ανάγκης και απαιτεί πολιτικές πρώτης, σύγχρονης γραμμής. Γιατί, όλ’ αυτά τα χρόνια, είναι τόσο δύσκολο αυτό να γίνει αντιληπτό;

Πηγή: Η Καθημερινή

Τα copy-paste του dim/art