—«Κι όλα γύρω ξένα κι όλα πετρωμένα»—
Ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Ban Ki-moon στο σημερινό του μήνυμα, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μεταναστών, δήλωσε τα εξής: «Ας επιβεβαιώσουμε τη δέσμευσή μας να διαμορφώσουμε πολυπολιτισμικές και ανοικτές κοινωνίες που να προσφέρουν σε όλους τους μετανάστες ευκαιρίες και αξιοπρεπή ζωή».
Το dim/art, αντί άλλου αφιερώματος, προσφεύγει στην επίσημη σχετική σελίδα του ΟΗΕ, όπου αναφέρεται το ιστορικό και η σημασία της ημέρας, και αφήνει στον αναγνώστη τον αναστοχασμό για το κατά πόσον τηρούνται όσα ο ΟΗΕ επιχειρεί ή είμαστε στο στάδιο των ευχολογίων σε έναν κόσμο όπου η κρίση ενίσχυσε τον ρατσισμό και την εκμετάλλευση των μεταναστών — και σε μια χώρα που η μεταναστευτική της πολιτική έχει προξενήσει πολλές πληγές. Δεν αρκεί να θυμόμαστε ότι κάποτε μετανάστες ήταν οι Έλληνες, ούτε απλώς να αναφωνούμε «είμαστε όλοι μετανάστες» — ως ενεργοί πολίτες οφείλουμε να δράσουμε και να αποδομήσουμε τα στερεότυπα που οδηγούν στις διακρίσεις. Το μέτρο του πολιτισμού μας είναι η συμπεριφορά μας προς κάθε αδύναμη ύπαρξη. Υποχρέωσή μας, η διασφάλιση της αξιοπρέπειας όλων. Για αυτό, παραθέτουμε στο τέλος την άποψη της Διεθνούς Αμνηστίας για τους μετανάστες και την έκκλησή της για την αλλαγή της μεταναστευτικής πολιτικής στο πλαίσιο της Ε.Ε.
Το 2013, μακριά από τη χώρα όπου γεννήθηκαν ζούσαν 232 εκατομμύρια άνθρωποι, ενώ 700 εκατομμύρια άνθρωποι ήταν εσωτερικοί μετανάστες. Η μεγαλύτερη μεταναστευτική κινητικότητα παγκοσμίως είναι από το Μεξικό στις ΗΠΑ (12.2 εκ. μέχρι στιγμής), και ακολουθούν από την Ουκρανία στη Ρωσία (3.7 εκ.) και αντίστροφα (3.5 εκ.) και από τη Γερμανία στις ΗΠΑ (1.3 εκ.). To 36% των μεταναστών μετακινείται ανάμεσα σε χώρες του Νότου, ενώ το 35% από το Νότο προς χώρες του Βορρά. Οι μετανάστες από τις βόρειες χώρες είναι οι πιο ευτυχισμένοι, σύμφωνα με παγκόσμια δημοσκόπηση του 2013.
Οι περισσότεροι μετανάστες ζουν στην Ευρώπη (72 εκ.) και ακολουθεί η Ασία (71 εκ.) και η Βόρεια Αμερική (53 εκ.). Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την απογραφή του πληθυσμού το 2011, σε σύνολο πληθυσμού 10.815.197, είχαμε 199.101 πολίτες χωρών της ΕΕ (στην οποία πλέον ανήκουν η Βουλγαρία και η Ρουμανία), 708.003 άτομα με υπηκοότητα τρίτων χωρών και 4.825 άτομα χωρίς υπηκοότητα ή με αδιευκρίνιστη υπηκοότητα. Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για τον αριθμό των παράτυπων μεταναστών, αλλά διάφορες εκτιμήσεις μιλούν για ανώτατο όριο τις 350.000 περίπου.
«Σαν το μετανάστη»
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική: Zulfi Livaneli
Σαν τον μετανάστη στη δική σου γη
μέρα νύχτα λύνεις δένεις την πληγή
κι όλα γύρω ξένα κι όλα πετρωμένα
και δεν ξημερώνει να `ρθει χαραυγή
Στράγγισε η ζωή σου που αιμορραγεί
κάθε ώρα τρόμος πόνος και κραυγή
και σ’ ακούν οι ξένοι κι ο αδερφός σωπαίνει
αχ δεν είναι άλλη πιο βαθιά πληγή
Σύρμα κι άλλο σύρμα και χοντρό γυαλί
μάτωσε ο ήλιος την ανατολή
κλαις κι αναστενάζεις αχ ξενιτιά φωνάζεις
μα η ελπίδα μαύρο κι άπιαστο πουλί
* * *
«International Migrants Day»
Στις 4 Δεκεμβρίου 2000 η Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, λαμβάνοντας υπόψη τον διαρκώς διογκούμενο αριθμό μεταναστών ανά τον κόσμο, ανακήρυξε την 18η Δεκεμβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα Μεταναστών, σε μια προσπάθεια να ενισχυθεί η εκστρατεία του ΟΗΕ για την προστασία των μεταναστών όπου γης. Κι αυτό, διότι στις 18/12/1990, ο ΟΗΕ είχε υιοθετήσει τη «Διεθνή Συνθήκη για την Προστασία των Δικαιωμάτων όλων των μεταναστών εργατών και των μελών των οικογενειών τους».
Ο ΟΗΕ καλεί τα μέλη-κράτη του και κάθε μη κυβερνητική οργάνωση να τιμήσουν την ημέρα αυτή αφενός παρέχοντας πήροφόρηση για το κατά πόσο τηρούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι θεμελιώδεις ελευθερίες των μεταναστών, αφετέρου σχεδιάζοντας δράσεις για τη διασφάλιση της προστασίας τους.
Τον Οκτώβριο 2013, τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ ενέκριναν ομόφωνα Διακήρυξη σύμφωνα με την οποία αναγνωρίζουν τη σημαντική συμβολή των μεταναστών στην ανάπτυξη και ζητούν να βελτιωθεί η συνεργασία προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις της παράνομης μετανάστευσης και να διευκολουνθεί η ασφαλής και νόμιμη μετανάστευση. Στη Διακήρυξη επίσης εμφατικά τονίζεται η ανάγκη σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων των μεταναστών και της δημιουργίας διεθνών κανόνων για την εργασία, ενώ δυναμικά καταδικάζονται ο ρατσισμός και η μισαλλοδοξία, και τονίζεται η υποχρέωση να βελτιωθεί η αντίληψη του μέσου ανθρώπου για τους μετανάστες και τη μετανάστευση.
Το 2013 οι μετανάστες ανά τον κόσμο ήταν 232 εκατομμύρια. Κάποιοι εξ αυτών ζουν και εργάζονται με ασφάλεια και αξιοπρέπεια στις χώρες όπου επέλεξαν να μεταναστεύσουν. Ωστόσο, άλλοι εξαναγκάζονται σε μετανάστευση λόγω της φτώχειας, της ανεργίας, των παραβιάσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων, των πολέμων και των ένοπλων συγκρούσεων, των διώξεων και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης. Οι άνθρωποι που υφίστανται τέτοιες συνθήκες, όταν δεν μπορούν να μεταναστεύσουν μόνιμα, καταφεύγουν σε κανάλια παράνομης μετανάστευσης. Στις χώρες όπου μεταναστεύουν έρχονται αντιμέτωποι με την εκμετάλλευση, τις διακρίσεις και την ξενοφοβία, ενώ η συνεισφορά τους στις χώρες υποδοχής είναι κατά κανόνα παραγνωρισμένη.
Ο ΟΗΕ κρίνοντας ότι στο πλαίσιο του παγκοσμιοποιημένου κόσμου οι ευκαιρίες και οι προκλήσεις της μετανάστευσης πρέπει να αντιμετωπιστούν με ολοκληρωμένο τρόπο ενέκρινε μια ατζέντα με οκτώ σημεία για την ανάληψη δράσης. Τα οκτώ αυτά σημεία, που μπορείτε να τα διαβάσετε εδώ, έχουν τις εξής επικεφαλίδες:
- Προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων όλων των μεταναστών.
- Μείωση του κόστους της μετανάστευσης του εργατικού δυναμικού.
- Εξάλειψη της εκμετάλλευσης των μεταναστών, συμπεριλαμβανομένου του trafficking.
- Αντιμετώπιση των δεινών των αποκλεισμένων μεταναστών (των πολιτικών προσφύγων).
- Βελτίωση της εικόνας που έχουν οι πολίτες στις χώρες υποδοχής για τους μετανάστες.
- Ενσωμάτωση της μετανάστευσης στην ατζέντα της ανάπτυξης.
- Ενίσχυση της βάσης δεδομένων για τη μετανάστευση.
- Βελτίωση της συνεργασίας των κρατών-μελών ΟΗΕ αναφορικά με τη μετανάστευση.
Πηγή: United Nations
* * *
Αλγερινό τραγούδι.
Οι στίχοι του στα ελληνικά, σε μετάφραση Γιώργου Τσακνιά:
Ταξιδιώτη, πού πας;
Το ταξίδι σου δεν έχει τύχη.
Πόσοι ταξιδιώτες πριν από σένα
τράβηξαν αυτό το δρόμο;
Πόσες πόλεις, πόσες ερήμους πέρασα;
Πόσο χρόνο ξόδεψα
να πηγαίνω από το ένα μέρος στο άλλο;
Είσαι χαμένος· όσο και να τρέξεις μακριά
το ‘χει η μοίρα σου να εξαντληθείς:
ο χρόνος σε προσπέρασε
κι εσύ δεν το έχεις καταλάβει ακόμη.
* * *
H Διεθνής Αμνηστία για τους μετανάστες:
«When you don’t exist»: Η καμπάνια της Διεθνούς Αμνηστίας για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες και όσους ζητούν πολιτικό άσυλο στην Ευρώπη.
«Κάποιος τους έδειξε το μωρό ζητώντας βοήθεια, αλλά οι λιμενικοί μας έβρισαν αντί να μας βοηθήσουν… Όταν οι λιμενικοί έκοψαν το σκοινί και προσπάθησαν να απομακρυνθούν, αρχίσαμε να βουλιάζουμε».
Σαμπούρ Αζίζι, επιζώντας από το Φαρμακονήσι, Συνέντευξη στη Διεθνή Αμνηστία (Φεβρουάριος 2014)
Κάθε χρόνο εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αναγκάζονται να αφήσουν τα σπίτια τους λόγω συγκρούσεων, διώξεων και φτώχειας. Μόνο ένα μικρό ποσοστό από αυτούς αναζητούν καταφύγιο και μια καλύτερη ζωή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όμως, οι χώρες της ΕΕ είναι όλο και πιο αποφασισμένες να κρατήσουν τους μετανάστες και πρόσφυγες έξω από τα σύνορα τους. Τα τελευταία χρόνια, οι χώρες αυτές είναι απασχολημένες με το να χτίζουν φράχτες, ορατούς και αόρατους, που αυξάνουν τους κινδύνους για όσους εξακολουθούν να είναι αρκετά απεγνωσμένοι ώστε να διακινδυνεύσουν τα πάντα για να κάνουν αυτό το ταξίδι.
Κάθε χρόνο, εκατοντάδες άνθρωποι πεθαίνουν προσπαθώντας να φτάσουν στις ακτές της Ευρώπης. Αμέτρητοι άλλοι απωθούνται βίαια από τα σύνορα της Ευρώπης ή παγιδεύονται σε γειτονικές χώρες, οι οποίες δεν σέβονται τα δικαιώματά τους.
Όμως υπάρχουν σωτήριες εναλλακτικές λύσεις.
Καλούμε τους ηγέτες της ΕΕ να σταματήσουν τη ραγδαία αύξηση ανθρωπίνου κόστους εξαιτίας του φρουρίου που χτίζουν.
Τι θέλουμε να κάνουν οι ηγέτες της ΕΕ;
- Να ενισχύσουν τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στις θάλασσες της Μεσογείου και του Αιγαίου μέσω μιας κοινής προσπάθειας, με τη συμμετοχή όλων των κρατών μελών της ΕΕ
- Να παρέχουν πιο ασφαλείς και νόμιμες διόδους προς την Ευρώπη για όσους διαφεύγουν συγκρούσεις και διώξεις, ώστε να μην αναγκάζονται να ακολουθήσουν επικίνδυνες διαδρομές εξαρχής, όπως επίσης και να διασφαλίσουν ότι τα άτομα αυτά θα έχουν πρόσβαση σε διεθνή προστασία όταν φτάσουν στα σύνορα της Ευρώπης
- Να διακόψουν συνεργασίες που συνάπτουν με χώρες οι οποίες έχουν κακές επιδόσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα, ώστε να περιορίσουν τις μεταναστευτικές ροές εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Ας δράσουμε. Ας υπογράψουμε την έκκληση για αλλαγή της μεταναστευτικής πολιτικής.
* * *
«Ο μέτοικος»
Στίχοι: Δημήτρης Χριστοδούλου
Μουσική: Ζωρζ Μουστακί
Σαν σύννεφο απ’ τον καιρό
μονάχο μες τον ουρανό
πήρα παιδί τους δρόμους
Περπάτησα όλη τη γη
μ’ ένα τραγούδι στην καρδιά
και τη βροχή στους ώμους
Μ’ αυτά τα χέρια σαν φτερά
που δεν εγνώρισαν χαρά
πάλεψα με το κύμα
Κι είχα βαθιά μου μια πληγή
αγάπη που δε βρήκε γη
χαμένη μες το κρίμα
Με πρόσωπο τόσο πικρό
από τον ήλιο το σκληρό
χάθηκα μες τη νύχτα
Κι ο έρωτας με πήγε κει
που `χα στα χείλη το φιλί
μα συντροφιά δεν είχα
Με την καρδιά μου μια πληγή
περπάτησα σ’ αυτή τη γη
που είχα να τη ζήσω
Μα μου τα πήρανε μαζί
το όνειρο και την αυγή
και φεύγω πριν αρχίσω
Σαν σύννεφο απ’ τον καιρό
μονάχο μες τον ουρανό
θα `ρθω ξανά κοντά σου
Μέσα σε κείνη τη βροχή
που σ’ άφησα κάποιο πρωί
κι έχασα τη ζωή μου
Θα `ρθω ξανά απ’ τα παλιά
σαν το πουλί απ’ το νοτιά
την πόρτα να χτυπήσω
Θα `ναι μια άνοιξη πικρή
που όλα θ’ ανοίγουνε στη γη
κι απ’ την αρχή θ’ αρχίσω
* * *
Επιμέλεια αφιερώματος: Ελένη Κεχαγιόγλου
* * *
Εδώ άλλες επετειακές αναρτήσεις του dim/art
dimart 
Σχολιάστε