Οι γιαπωνέζικες ξυλογραφίες των μέσων του 19ου αιώνα που απεικονίζουν ανθρώπους και χώρες της Δύσης είναι έργα λαϊκής τέχνης που απευθύνονταν στην ανερχόμενη αστική τάξη μιας κοινωνίας απομονωμένης από τον υπόλοιπο κόσμο, η οποία επί αιώνες εξελισσόταν με τους δικούς της όρους. Ακριβώς γι’ αυτό, αποτελούν άριστο πεδίο για να δούμε πώς λειτουργεί η εικόνα του «Άλλου» στην επαφή μεταξύ πολιτισμών και τι σχέση έχει η εικόνα αυτή με την «πραγματικότητα» — ή, ακριβέστερα, με την αυτοεικόνα του «Άλλου». Με άλλα λόγια, μας θυμίζουν ότι όσο «εξωτικός» μας φαίνεται κάποιος, άλλο τόσο «εξωτικοί» του φαινόμαστε κι εμείς.
Η εικόνα που είχαν οι Ιάπωνες για τους δυτικούς το 1860
— της Shaunacy Ferro / MentalFloss | Μετάφραση για το dim/art: Διονύσης Νοταράκης—
Μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, η Ιαπωνία ήταν ουσιαστικά μια κλειστή χώρα. Σε ελάχιστους Ιάπωνες επιτρεπόταν η έξοδος και σε ελάχιστους ξένους η είσοδος. Η κατάσταση άλλαξε το 1853, όταν οι ΗΠΑ έστειλαν τέσσερα πολεμικά πλοία να κόβουν βόλτες στον Κόλπο του Έντο, κοντά στο λιμάνι τις Γιοκοχάμα, εξαναγκάζοντας έτσι τους Ιάπωνες να εγκαινιάσουν εμπορικές σχέσεις μαζί τους.
Η κίνηση αυτή έφερε αποτελέσματα και η Ιαπωνία άρχισε σιγά σιγά να ανοίγει τα λιμάνια της. Πολλοί Ιάπωνες ωστόσο δεν είχαν δει ποτέ κάποιον δυτικό και, όπως ήταν αναμενόμενο, είχαν μεγάλη περιέργεια γι’ αυτούς τους ξένους που κατέφταναν στη χώρα τους.
Έχοντας κατά νου αυτούς τους ανθρώπους, καλλιτέχνες άρχισαν να φιλοτεχνούν ξυλογραφίες που απεικόνιζαν τους δυτικούς και τα μέρη από τα οποία προέρχονταν, καθώς επίσης και εικόνες από την ζωή στη Γιοκοχάμα μετά την έλευση των ξένων πλοίων.
Οι επονομαζόμενες «Εικόνες από την Γιοκοχάμα» κυκλοφορούσαν σαν ένα είδος tabloids και οι πηγές τους ήταν ελαφρώς επιλήψιμες. Οι περισσότεροι καλλιτέχνες εμπνέονταν από τις εφημερίδες και τα έντυπα της εποχής για να ανακαλύψουν πως ντύνονταν οι άνθρωποι σε μέρη όπως η Αγγλία και πως έμοιαζαν εξωτικές περιοχές, όπως π.χ. η Ουάσινγκτον.
Αποτυπωμένοι με τον χαρακτηριστικό γιαπωνέζικο εικονογραφικό τρόπο, άντρες και γυναίκες και πόλεις της Δύσης φαντάζουν εντελώς διαφορετικοί από την εικόνα που έχουν για αυτούς οι ίδιοι οι δυτικοί.
Οι εικόνες προέρχονται από το MentalFloss και το Flashback, που τις πήραν από το Art Institute of Chicago, το Philadelphia Museum of Art και τη Library of Congress.
* * *
Εδώ άλλες αναρτήσεις από την κατηγορία Εικαστικά
dimart 