Fairytale of New York

Αυτό δεν είναι τραγούδι #1387
DJ της ημέρας, η Μαρίκα Τσεβά

Μουντιάλ στο Πουτινιστάν, πάνελ-λήνιες, μακεδονοάμαχοι, καμμένη αντίσταση, νέο μνημόνιο με ζάντες αλουμινίου (εργοστασιακές), πρόταση απιστίας (a.k.a. ανήθικη πρόταση), τα μπάνια του λάου-λάου. Και ζέστη. Με άλλα λόγια, ιδανική η περιρρέουσα ατμόσφαιρα για ένα χριστουγεννιάτικο τραγούδι (άντε, να ετοιμαζόμαστε σιγά-σιγά).

Θα ζητούσες ποτέ από τον Shane MacGowan να σου γράψει χριστουγεννιάτικο τραγούδι; Μάλλον όχι. Είναι σαν να ζητάς από τον Αγγελάκα να σου γράψει τσιφτετέλι. Και όμως, ο Elvis Costello το έπραξε. Όταν ήταν παραγωγός των φοβερών και τρομερών Pogues, έβαλε στοίχημα με το συγκρότημα ότι δεν μπορούν να γράψουν ένα δυνάμει χιτάκι, εορταστικό αλλά όχι γλυκανάλατο, για τα Χριστούγεννα του 1985. Ο MacGowan (κατά πάσα πιθανότητα ντίρλα) και ο Jem Finer (το μπάντζο του συγκροτήματος) το πήγαν το στοίχημα, και στρώθηκαν να το γράψουν. Μεσολάβησαν διάφορα (μεγάλη ιστορία), αλλά τελικά τα κατάφεραν, αν και με δύο χρόνια καθυστέρηση: τον Νοέμβριο του 1987 κυκλοφόρησε σε 45άρι το «Fairytale of New York». Και πήγε μέχρι το #2. Δηλαδή, γκραν σουξέ! Κερδήθηκε το στοίχημα; Επί της ουσίας –και σε βάθος χρόνου–, ναι: πρόκειται για το τραγούδι που ακούγεται περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο ανάλογης θεματικής (χριστουγεννιάτικης, ας πούμε) μέσα στις γιορτές στο Η.Β., σ’ αυτές τις δύο πρώτες δεκαετίες του 21^ου αιώνα.

Μα είναι τώρα αυτό τραγούδι ταιριαστό στο πνεύμα των Χριστουγέννων; Ούτε με σφαίρες ντουμ-ντουμ! Γι’ αυτό έχει πλάκα! Η μελωδία πατάει στην ιρλανδική παράδοση – με τον τρόπο των Pogues, ασφαλώς. Και είναι πιασάρικη, ουδεμία αμφιβολία.

Οι στίχοι, εφάμιλλοι – και εντελώς αντι-εορταστικοί. Φανταστείτε ένα ζευγάρι Ιρλανδών μεταναστών στη Νέα Υόρκη του 19^ου αιώνα. Έχουν φύγει από την Ιρλανδία για να μην πεθάνουν από την πείνα (ο μεγάλος λιμός της πατάτας, αν έχετε ακουστά). Και είναι καλλιτέχνες, έτσι; Πάνε στον Νέο Κόσμο (όχι τον δικό μας, τον άλλον – αυτό το «στον Άλλο Νέο Κόσμο», ακούγεται κάπως, ε;) για να γίνουν αστέρια. Γίνονται; Όχι, βέβαια! (Άμα θέλετε παραμύθια για το αμερικάνικο όνειρο, ν’ αλλάξετε Ακτή· εδώ η πραγματικότητα δείχνει τα –άσχημα– δόντια της.) Τρώνε πόρτα, παραιτούνται, το ρίχνουν στις ουσίες –νόμιμες, ημινόμιμες, τσίτα παράνομες, άπαντα τα ευρισκόμενα– και η παραμονή Χριστουγέννων τούς βρίσκει σε «κελί αποτοξίνωσης» (αυτό είναι το «drunk tank» που ακούγεται στην αρχή). Έτσι γινόταν τότε: σ’ έχωναν στο μπαλαούρο μέχρι να ξεσουρώσεις· α, οι παλιές καλές εποχές!

Στο –διαλογικού χαρακτήρα– τραγούδι ακούμε το ζεύγος να ανταλλάσσει «ευχές». Θα σας μεταφέρω τα διαμειβόμενα, αλλά δεν θα τα μεταφράσω (θα γίνει που θα γίνει αμέρικαν μπαρ το μαγαζί, μη βρούμε και κάνα μπελά από τον Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων του FB).

Εκείνη: You were handsome.

Εκείνος: You were pretty / Queen of New York City.

Εκείνη: You’re a bum / You’re a punk.

Εκείνος: You’re an old slut on junk / Lying there almost dead on a drip in that bed

Εκείνη: You scumbag, you maggot / You cheap lousy faggot / Happy Christmas your arse / I pray God it’s our last.

Ωραίες κουβέντες, έτσι; Ό,τι πρέπει για το οικογενειακό τραπέζι της Αγάπης. (Και πείτε μου τώρα: δεν είναι παράξενοι αυτοί οι Βρετανοί που το ακούνε σε βαθμό εμμονής μέσα στις γιορτές; Είναι τραγουδάρα, ναι, καμία αντίρρηση. Αλλά και πάλι, σε βάζει σε σκέψεις… «I pray God it’s our last»; Σοβαρά, τώρα; Θα μου πει κάποιος, «Last Xmas I gave you my heart, ρε φίλε, τι άλλο θέλεις πια, το συκώτι μου; Μπας και πουλάς όργανα στη μαύρη;» Υπό αυτή την έννοια, χίλιες φορές ο Shane, η Kirsty και το κακό συναπάντημα, σύμφωνοι.

Και για την πληρότητα του θέματος, κλείνω με κάποιες ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες, στις οποίες, ως γνωστόν, κρύβεται ο διάβολος.

Trivia
(«Μου θέλετε και τρίβια! Είχατε και στο χωριό σας τρίβια, που κόβατε τον πατσά με το ψαλίδι, βατραχονήσια!»)

• Το τραγούδι ναι μεν κυκλοφόρησε κοντά στις γιορτές του 1987, αλλά ηχογραφήθηκε μήνες πριν, τον Ιούλιο, εν μέσω βρετανικού –δηλαδή, ντεμέκ, αλλά και πάλι– καύσωνος. (Άρα, ο παράγων «ντάλα καλοκαίρι» έχει ένα νόημα!)
• Ο τίτλος του τραγουδιού είναι δάνειο από το μυθιστόρημα A Fairy Tale of New York (1973) του J.P. Donleavy. Ο λόγος: ήταν το βιβλίο που διάβαζε τότε ο Finer και έτυχε να το δει ο MacGowan κάπου παρατημένο μέσα στο στούντιο. Τόσο απλά.
• Το γυναικείο μέρος ήταν να το πει η Cait O’Riordan, που έπαιζε μπάσο στους Pogues. Αλλά στα δύο χρόνια που μεσολάβησαν, η Cait παντρεύτηκε τον Costello και έφυγε από το συγκρότημα. Ο Shane σκεφτόταν να φωνάξει την Chrissie Hynde (των Pretenders) να το πούνε μαζί, αλλά ούτε αυτό έγινε. Γιατί ο παραγωγός που αντικατέστησε τον Costello, ο Steve Lillywhite, πήρε την ταινία από το στούντιο στο σπίτι του (πήρε δουλειά για το σπίτι, δηλαδή). Εκεί το άκουσε η γυναίκα του, η Kirsty MacColl, της άρεσε, το τραγούδησε και το έσκισε! Ο Shane ενθουσιάστηκε, έγραψε το δικό του μέρος χωριστά (δεν συναντήθηκαν ποτέ στο στούντιο) και δεν υπήρχε λόγος να ψάξει παραπέρα. (Η Kirsty εμφανίζεται και στο βίντεο.)
• Ο αστυνομικός που σπρώχνει μέσα στο τμήμα τον Shane στην αρχή του βίντεου (sic ξε-sic, έτσι μ’ αρέσει αυτή η γενική!) δεν μοιάζει με τον Matt Dillon· είναι ο Matt Dillon.
• Η εισαγωγή στο πιάνο είναι εμπνευσμένη από τη μουσική που είχε γράψει ο Ennio Morricone για το Once upon a time in America (1984) του Sergio Leone. Ο λόγος: ήταν μια ταινία που έβλεπαν μετά μανίας στο λεωφορείο που τους μετέφερε κατά τη διάρκεια της περιοδείας εκείνης της εποχής. Αν και ρυθμικά υπολείπεται του κυρίως θέματος, τελικά ταίριαξε.
• Τον καιρό που γυριζόταν το βίντεο, ο μέγας Joe Strummer είχε αντικαταστήσει στους Pogues τον αποχωρήσαντα κιθαρίστα Philip Chevron. Περιέργως πώς, όμως, δεν εμφανίζεται στο βίντεο.
• Το τραγούδι δεν έφτασε στο #1 γιατί τον καιρό εκείνο είναι κατσικωθεί εκεί το «Always on my mind» των Pet Shop Boys. Οι στοιχηματατζήδες στην Αγγλία (όπου στοιχηματίζουν για τα πάντα) έδιναν πιθανότητες 20 προς 1 ότι θα έφτανε στο #1. Πεταμένα λεφτά!
• Τα μπινελίκια στους στίχους έφεραν απαγορεύσεις, αλλαγές, διαμάχες, ταραχή μεγάλη. Και χωρίς αυτά, το τραγούδι θα ήταν πολύ καλό. Με αυτά, όμως, γίνεται πάρα πολύ καλό!
• Ο Shane MacGowan έχει γεννηθεί ανήμερα Χριστούγεννα (του 1957). Μα του φαίνεται, δεν του φαίνεται;
• Άφησα το καλύτερο τρίβιο για το τέλος: Το βίντεο γυρίστηκε ανήμερα της Ημέρας των Ευχαριστιών, τον Νοέμβριο του 1987, στη Νέα Υόρκη (έκαναν περιοδεία στις ΗΠΑ τότε), σε σκηνοθεσία του Peter Dougherty. Οι στίχοι στο ρεφρέν λένε: «The boys of the NYPD choir / Still singing “Galway Bay” / And the bells were ringing out / For Christmas day». Οπότε, είπαν να φωνάξουν στο γύρισμα τη Χορωδία της Αστυνομίας της Νέας Υόρκης (NYPD). Μόνο που η Αστυνομία δεν είχε Χορωδία. Είχε όμως ένα ιρλανδέζικο συνολάκι ονόματι Pipes and Drums. Ακόμα καλύτερα! Τους ζήτησαν, λοιπόν, να παίξουν στο βίντεο. Δέχτηκαν. Όμως, μέρα που ήταν, οι μπάτσοι –ως μουσικοί και δη ιρλανδικής καταγωγής– πλακώθηκαν στα ουίσκια μέσα στο πουλμανάκι που τους πήγαινε στο γύρισμα και εμφανίστηκαν στο πλατό πιο μεθυσμένοι κι από τους Pogues (πράγμα που ήταν κατόρθωμα από μόνο του). Ο σκηνοθέτης τούς ζήτησε να παίξουν το «Galway Bay». Εκείνοι αρνήθηκαν να παίξουν αν δεν τους έφερναν συμπληρωματικά ξίδια (τα δικά τους τα είχαν πιει στον δρόμο, είπαμε). Ήρθαν τα καύσιμα, όλα έτοιμα. Τους είπαν να παίξουν ό,τι να ’ναι (έτσι κι αλλιώς, δεν ήθελαν τον ήχο αλλά την εικόνα τους – μα δείτε τους, δεν είναι σαν μαστουρωμένα χερουβείμ;). Και όντως έπαιξαν το «Mickey Mouse March», που το ήξεραν, υποτίθεται. Αργότερα, στο μοντάζ, οι τεχνικοί έριξαν στις στροφές του υλικού για να ταιριάζει με τον ρυθμό του τραγουδιού, και ούτε γάτα ούτε ζημιά. Cheers!

[Ζέστη, ε;]

 

Ακούστηκαν –κατά σειρά– κι αυτά:

* * *

Κάθε βράδυ, ένας συνεργάτης ή φίλος του dim/art διαλέγει ένα τραγούδι — ή, μάλλον όχι• αυτό δεν είναι τραγούδι, ή δεν είναι μόνο ένα τραγούδι: είναι μια ιστορία για ένα τραγούδι. Στείλτε μας κι εσείς ένα τραγούδι που δεν είναι τραγούδι στο dimartblog@gmail.com.

* * *

Εδώ άλλα τραγούδια που δεν είναι τραγούδια