24.000 baci

Αυτό δεν είναι τραγούδι #1394
DJ της ημέρας, ο Γιώργος Θεοχάρης

«Ventiquattro mila baci». Δηλαδή; Εικοσιτέσσερις χιλιάδες μπάτσοι; Τι μπάτσοι; Ένστολοι ή ξανάστροφοι; Ευτυχώς τίποτα από τα δύο: «Εικοσιτέσσερις χιλιάδες φιλιά» έχει απόψε το μενού. (Λιγώθηκα!)

1961. Στο φεστιβάλ του Σαν Ρέμο ακούγεται ένα τραγούδι, το «24.000 baci», που θεωρείται το πρώτο ροκ εν ρολ στον εν λόγω διαγωνισμό. Ως δημιουργοί του εμφανίζονται τέσσερις: Ezio Leoni, Piero Vivarelli, Lucio Fulci και Adriano Celentano. Ο πρώτος έχει γράψει τη μουσική, ο δεύτερος τους στίχους, ο τρίτος δεν ξέρω και ο τέταρτος ξέρω.

Είναι ροκ εν ρολ αυτό; Ναι, είναι. Μεταλλαγμένο, με ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Ιταλικές, για την ακρίβεια. Προσέξτε τη σκηνική παρουσία του Celentano, τις κινήσεις του. Κάνει τον Elvis, προφανώς. (Elvis the pelvis, που λέει ο λόγος.) Ποιον θέλατε να κάνει εκείνη την εποχή, τον Sinatra; Αλλά πώς τον κάνει; Ευρωπαϊκά. Κι αυτό σημαίνει διστακτικά. Μια προσέγγιση ανάμεσα στο δέος και την παρωδία. Στην Ευρώπη έχουμε την τάση να χλευάζουμε την pop culture κείθε του Ατλαντικού. Την εισάγουμε, βέβαια, αλλά κριτικά. Δηλαδή, πρώτα την κοροϊδεύουμε, μετά τη θαυμάζουμε και στο τέλος την αντιγράφουμε, της παραδινόμαστε. Αυτή η προσέγγιση έχει τρία καλά: πρώτον, αμφισβητεί την πολιτισμική πρωτοκαθεδρία της made in USA παραγωγής· δεύτερον, μέσω της διορθωτικής μετάλλαξης, διεκδικεί τα πολιτισμικά πρωτεία για λογαριασμό μιας θολής και ολίγον απατηλής old country παραγωγής· τρίτον, αν δεν μας βγει, το ρίχνουμε στην πλάκα. Με άλλα λόγια, ο νέος είν’ ωραίος, αλλά ο παλιός είν’ αλλιώς και –κυρίως– δεν είμαστε αμερικανάκια.

Οι στίχοι έχουν ενδιαφέρον για έναν και μόνο λόγο: σηματοδοτούν, ας πούμε (και γιατί να μην πούμε, τζάμπα είναι!), το τέλος του ρομαντισμού στην ερωτική συμπεριφορά των νέων, μια γενιά μετά τον Β΄ΠΠ. Γιατί, σου λέει ο άλλος: θα σου σκάσω εικοσιτέσσερις χιλιάδες φιλάκια «χωρίς ωραία ψέματα και παθιασμένα ερωτόλογα» («Niente bugie meravigliose, frasi d’amore appassionate»). Άρα; Τα ύστερα του κόσμου! Έρχεται η σεξουαλική απελευθέρωση, παιδιά! Φορέστε τσίγκινα σώβρακα και πιάστε τους τοίχους!

Για να επιστρέψουμε στο Σαν Ρέμο, εκείνη την εποχή τα τραγούδια παίζονταν δύο φορές: δύο οι εκτελέσεις, με διαφορετικούς τραγουδιστές (συνήθως ο ένας Ιταλός και ο άλλος απ’ αλλού φερμένος) και διαφορετική ενορχήστρωση. Γιατί υποτίθεται ότι διαγωνίζονταν οι συνθέσεις, όχι οι εκτελεστές. Εντάξει, ωραία δικαιολογία για να αποκτήσει το πανηγυράκι διεθνές περιτύλιγμα. Το έχουν αυτό το συνήθειο οι Ιταλοί, να βαφτίζουν το κοτόπουλο ψάρι. Στην ουσία, όποιος κέρδιζε πήγαινε στη Γιουροβίζιον, τελεία. Και στο μεταξύ, τα μαγαζιά στο Σαν Ρέμο έκαναν και κάποιον τζίρο – να κινείται η αγορά!

Το «24.000 baci», λοιπόν, είχε δύο διαφορετικούς εκτελεστές: τον «διεθνή» Little Tony (ουσιαστικά Ιταλός ήταν, αλλά στα χαρτιά από το Σαν Μαρίνο) και τον «ντόπιο» Celentano. Το τραγούδι είναι καλό. Δηλαδή, αν ήταν έτσι τα τραγούδια της Γιουροβίζιον, θα μιλούσαμε για έναν ευπρόσωπο διαγωνισμό τραγουδιού. (Αλλά ποιος θέλει κάτι τέτοιο; Πώς θα κανιβαλίζουμε ύστερα;) Η εκτέλεση του Little Tony ήταν γλυκανάλατα αδιάφορη . Αντίθετα, ο Celentano το είπε σαν οργισμένο νιάτο και το έκανε επιτυχία. Βέβαια, εκείνη τη χρονιά έχασε την πρώτη θέση από ένα τραγούδι που ξεχάστηκε με ταχύτητα μεγαλύτερη από εκείνην του ήχου: το ξεχάσαμε πριν φτάσει στ’ αυτιά μας – θαύμα! Και έχασε το «24.000 baci» μάλλον επειδή ο Celentano επέλεξε να το πει (το μισό, τουλάχιστον) με την πλάτη γυρισμένη στο κοινό του Σαν Ρέμο. Άλλη μία συμβολική κίνηση, μια κίνηση ροκ εν ρολ. Κάπως έτσι φαντάζομαι ότι το σκέφτηκε. Και κάπως έτσι, υποθέτω, ερμήνευσαν την στάση πλάτη-στο-κοινό και τα οργισμένα νιάτα και οι οργισμένοι (για άλλους λόγους) μεσήλικες. Άλλη εποχή, αφελής και αθώα. (Σε αντίθεση με τι; Με τη σημερινή που είναι ηλίθια και ένοχη; Μπα, δεν πάει τόσο μακριά η βαλίτσα. Αυτές οι διακρίσεις αντέχουν λιγότερο κι από τα τραγούδια που τις επενδύουν.)

Θα το ακούσουμε πρώτα από τον Adriano Celentano. Το κλιπάκι είναι από την ταινία Io bacio tu baci (1961) του Piero Vivarelli (που είχε γράψει και τους στίχους, αν ενθυμείστε). Την ταινία δεν την έχω δει, αλλά είναι μάλλον ασήμαντη (ο τίτλος προδιαθέτει: Φιλάω, φιλάς – τουλάχιστον μάθαμε πώς κλίνεται στα ιταλικά το ρήμα στα δύο πρώτα πρόσωπα του ενεστώτα)· παρ’ όλα αυτά, προτιμώ αυτή την εικόνα από το ξενέρωμα του Σαν Ρέμο. Φιλάκια!

Τώρα θα το ακούσουμε (αφού επιμένετε!) από τον Little Tony. Ο μόνος λόγος να χάσουμε τρία λεπτά από τη ζωή μας είναι οι διαφορές στην ενορχήστρωση. (Εντάξει, δεν υπάρχει σοβαρός λόγος, το παραδέχομαι.)

Και όσοι αντέχουν ακόμα, μπορούν τώρα ν’ ακούσουν το τραγούδι που κέρδισε το 1961 στο Φεστιβάλ του Σαν Ρέμο (και κέρδισε το εισιτήριο για τη Γιουροβίζιον εκείνης της χρονιάς, όπου ήρθε πέμπτο). Το έλεγε η Betty Curtis (Ιταλίδα ήταν, μη σας ξεγελάει το όνομα) και ο τίτλος του ήταν «Al di là» (που θα πει «Σαπέρα»).

* * *

Κάθε βράδυ, ένας συνεργάτης ή φίλος του dim/art διαλέγει ένα τραγούδι — ή, μάλλον όχι• αυτό δεν είναι τραγούδι, ή δεν είναι μόνο ένα τραγούδι: είναι μια ιστορία για ένα τραγούδι. Στείλτε μας κι εσείς ένα τραγούδι που δεν είναι τραγούδι στο dimartblog@gmail.com.

* * *