Κατηγορία: Πολιτιστική κληρονομιά

Ο χάλκινος Αποξυόμενος, ο οποίος αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα δείγματα αρχαίας ελληνικής γλυπτικής κι ένα από τα σπουδαιότερα αρχαιολογικά ευρήματα της Κροατίας, εκτίθεται σε Μουσείο του νησιού Μάλι Λόσινι στην Κροατία.

Το άγαλμα παριστάνει έναν Έλληνα αθλητή στο τέλος ενός αγώνα να καθαρίζεται με τη στλεγγίδα, ένα εργαλείο που χρησίμευε στο να απομακρύνουν οι αθλητές ό,τι είχε συγκεντρωθεί πάνω από το λάδι με το οποίο είχαν αλειφθεί.

Ο Αποξυόμενος βρέθηκε έπειτα από 2.000 χρόνια στον βυθό της θάλασσας κοντά στην περιοχή Λόσινι, το 1999. Ο Βέλγος τουρίστας Ρενέ Βουτέρς ανακάλυψε το γλυπτό του νεαρού αθλητή, ύψους 1,90 μ., ανάμεσα σε βράχια, σε βάθος 45 μ. και το δήλωσε στις Αρχές. Ύστερα ανέλαβε το υπουργείο Πολιτισμού, που συντόνισε επιχείρηση ανέλκυσης του αγάλματος στην επιφάνεια.

O χάλκινος Αποξυόμενος είναι πιο κοντά στο πρωτότυπο (4ος αι. π.Χ.) του Λυσίππου από οποιοδήποτε άλλο σωζόμενο αντίγραφο.

Αντίγραφά του φιλοξενούνται σε διεθνή Μουσεία και στολίζουν δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους ανά τον κόσμο.

gkoul@naftemporiki.gr

Πηγή: Ναυτεμπορική

* * *

Εδώ άλλες αναρτήσεις από την κατηγορία Πολιτιστική κληρονομιά

—του Νίκου Βατόπουλου—

Η καταστροφή του ιστορικού τεμένους στο Διδυμότειχο υπενθυμίζει τρία πράγματα. Πρώτον, την απόσταση των υπηρεσιών από την πραγματική ζωή. Δεύτερον, την αδυναμία των υπηρεσιών να δουν ένα ζήτημα σε μεγαλύτερο κάδρο. Τρίτον, τον δογματισμό και την κτητικότητα των υπηρεσιών πάνω στα μνημεία, τα περισσότερα από τα οποία αδυνατούν να διασώσουν. Εν ολίγοις, η καταστροφή του τεμένους στο Διδυμότειχο συμβολίζει κατά τρόπο τραγικό και αξιοθρήνητο τον εντυπωσιακό πρωτογονισμό της ελληνικής γραφειοκρατικής σκέψης.

Πέραν όλων αυτών, η περίπτωση του Διδυμοτείχου μας δείχνει με τρόπο σαφή ότι η πολιτική των μνημείων αγνοεί ή υποτιμά την υπεραξία τους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση υποτιμήθηκε η πολιτιστική διπλωματία και φανερώθηκε μια βαθύτερη και σκληρή περιοχή. Είναι μια προσέγγιση συνήθης ανάμεσα σε δημόσιους λειτουργούς, που μπορεί κανείς να τη μεταφράσει ως επαρχιακό πουριτανισμό. Χαρακτηρίζει όχι όλους, αλλά πολλούς, και δυστυχώς την πλειονότητα των χειρισμών γύρω από τα μνημεία σε αυτήν τη χώρα. Και το δυστύχημα είναι ότι οι «υπηρεσίες», δρώντας με τη σχολαστικότητα και τη μονομέρεια μιας δήθεν εξειδίκευσης, αντιμετωπίζουν το μνημείο ως αυτοτελή οντότητα και το περιεργάζονται ως «εύρημα», με απόσταση από τη σύγχρονη κοινωνία, με άγνοια του διεθνούς περιβάλλοντος, με αδιαφορία για το ευρύτερο παράδειγμα. Και κυρίως με τραχιά ικανοποίηση, στα όρια του σαδισμού, γι’ αυτή την αναπηρία. Τα αποτελέσματα είναι ορατά σε όλη τη χώρα. Τα καλά παραδείγματα και οι χαρισματικές εξαιρέσεις επιστημόνων και λειτουργών είναι πολύ λίγες στη ζυγαριά. Το Διδυμότειχο ήρθε με τρόπο απολύτως ταπεινωτικό να συμβολίσει ένα πνεύμα στενό και πεπερασμένο.

Το αδιέξοδο που γεννάει η καταστροφή ενός τόσο σημαντικού μνημείου, καταστροφή που χρεώνεται στην αμέλεια και στην ολιγωρία, αλλά και στην απουσία συναίσθησης περί του αντικειμένου, εκθέτει την υπηρεσία. Την εκθέτει όχι μόνο για την ελαφρότητα με την οποία αντιμετώπισε την τύχη του μνημείου αλλά και για την εξωφρενική οικονομική επιβάρυνση, τη χρονοτριβή, την αμηχανία που προκαλεί στη χώρα στο διεθνές περιβάλλον. Ατυχήματα συμβαίνουν παντού και η ανθρώπινη αμέλεια είναι πολύ συχνά ένας παράγων. Στην περίπτωση, όμως, του Διδυμοτείχου τη μεγαλύτερη ευθύνη έχουν η ανικανότητα τροφοδότησης και επίβλεψης του έργου, η αδυναμία πρόβλεψης και η ανευθυνότητα. Δεν θα λογοδοτήσει κανείς άραγε;

Όσο ένα μνημείο παραμένει απλώς και μόνον ένας υπηρεσιακός φάκελος στο γραφείο ενός υπουργού, μιας γενικής γραμματέως, μιας ή ενός προϊσταμένου υπηρεσίας κ.λπ., η περίπτωση του Διδυμοτείχου θα επαναληφθεί. Ο φάκελος θα πηγαίνει και θα έρχεται, θα ξεχνιέται, θα βαραίνει, θα ανοιγοκλείνει, θα περιμένει να τελειώσει η άδεια του Χ ή η αναρρωτική του Ψ, θα υπομένει διακυμάνσεις ενδιαφέροντος και ιδεοληπτικές καταιγίδες. Ένα Διδυμότειχο θα είναι πάντα μία πιθανότητα.

Δυστυχώς, οι υπηρεσίες, έτσι όπως λειτουργούν, θα γεννούν και άλλα Διδυμότειχα. Οταν η πολιτεία αδυνατεί, πλην εξαιρέσεων, να δει ένα μνημείο σε ένα κάδρο σύγχρονης ζωής, διεθνούς προβληματισμού και εθνικού στόχου, και το εγκαταλείπει στην καλή πρόθεση τριών γραφειοκρατών και στον πατριωτισμό εκείνων των επιστημόνων που προσπαθούν να κάνουν κάτι, τότε η Ελλάδα θα αποδεικνύει διαρκώς ότι είναι ικανή για το χειρότερο. Και στη διαχείριση των μνημείων.

Πηγή: Η Καθημερινή

* * *

—του Νίκου Βατόπουλου—

Δέκα χρόνια έχουν περάσει από τότε που η αρχαιολογική σκαπάνη εντόπισε τη θέση του αρχαίου θεάτρου των Αχαρνών, στο κέντρο του σύγχρονου δήμου, και αποκάλυψε ένα μικρό μέρος του. Η σπουδαία αυτή ανακάλυψη, τον Φεβρουάριο του 2007, έχει τροφοδοτήσει έκτοτε τη φιλοδοξία για ανάδειξη του λίθινου θεάτρου του 4ου π.Χ. αιώνα, ένα μεγάλο μέρος του οποίου βρίσκεται κάτω από οδοστρώματα και πολυκατοικίες. Η πορεία θα είναι μακρά, αλλά ο στόχος έχει πολλές ελπίδες να προχωρήσει, καθώς η αναγκαστική απαλλοτρίωση τριών οικοπέδων έχει δημοσιευθεί σε ΦΕΚ το 2012, αλλά υπολείπονται τα επόμενα στάδια εκτίμησης τιμών, όπως και η επέκταση των απαλλοτριώσεων. Πάντως, οι Αχαρνές, που, κατά τον Θουκυδίδη, ήταν ο πολυπληθέστερος δήμος της Αττικής μετά την Αθήνα, μπορούν τα προσεχή χρόνια να αποκτήσουν ένα αρχαιολογικό πάρκο στην καρδιά της πόλης, γεγονός που θα μεταμορφώσει την προοπτική και την οικονομία της περιοχής. Σταδιακά, ολοένα και περισσότεροι κάτοικοι αντιλαμβάνονται αυτήν τη διάσταση.

Το «Διάζωμα», το σωματείο πολιτών που μέσα από την κοινωνία αναδεικνύει τα αρχαία θέατρα, έχει ανοίξει ηλεκτρονικό κουμπαρά και για το αρχαίο θέατρο των Αχαρνών, οργανώνοντας μια μεγάλη προσπάθεια που παρουσιάστηκε πρόσφατα και στo Megaron Plus, για «να ξεφυλλίσουμε το όνειρο μιας ιστορικής πόλης», όπως είπε ο Σταύρος Μπένος. Ο εντοπισμός του θεάτρου το 2007 από την αρχαιολόγο Μαρία Πλάτωνος-Γιώτα άλλαξε τα δεδομένα της περιοχής και η δημιουργία από τη νομικό Μαρία Μίχα της κίνησης πολιτών «Επισκήνιο» συνέδραμε ως μοχλός ευαισθητοποίησης στην τοπική κοινωνία. Είναι συναρπαστικό να αναλογιστεί κανείς τη θέση και τη σημασία των Αχαρνών στην αρχαιότητα, με την αδιάλειπτη κατοίκηση, τις ιδιαίτερες λατρείες, τα εύφορα εδάφη, τα προϊόντα, τη μελισσοκομία, τα κάρβουνα από τα δάση της Πάρνηθας που τροφοδοτούσαν την Αθήνα. Πολλοί είχαν πιστέψει ότι ήταν μία άμουση πόλη με τραχείς κατοίκους, αλλά η αποκάλυψη του θεάτρου ανέτρεψε αυτήν την εικασία. «Η σύνδεση του θεάτρου των Αχαρνών με άλλα μνημεία της ευρύτερης περιοχής έχει μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον», όπως είπε η Αναστασία Λαζαρίδου, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής. Ο εντοπισμός του θεάτρου στο κέντρο του σύγχρονου δήμου δημιουργεί μεγάλες δυνατότητες για το μέλλον της πόλης.

Το θέατρο υπολογίζεται ότι είχε ζωή ώς τα ύστερα Ρωμαϊκά χρόνια. Χωρούσε 1.500-2.000 θεατές και η μέχρι τώρα ανασκαφική έρευνα έχει φέρει στο φως μια ολόκληρη κερκίδα με 11 σειρές καθισμάτων. Το «Διάζωμα» έχει θέσει ως στόχο την ολοκλήρωση της ανασκαφής και την πλήρη αποκάλυψη του μνημείου. Η εκπόνηση των μελετών αποκατάστασης είναι ο απώτερος στόχος. «Δέκα χρόνια μετά δεν έχουν γίνει πολλά για την αποκάλυψη του θεάτρου και για την ολοκλήρωση των απαλλοτριώσεων συνήθως στη χώρα μας απαιτούνται δεκαετίες», είπε η αρχαιολόγος Μαρία Πλάτωνος-Γιώτα. «Η θέση του ναού του Διονύσου, που πάντα υπήρχε κοντά στα θέατρα, εντοπίζεται στον οικιστικό ιστό της σύγχρονης πόλης και η θέση του ναού της Αθηνάς της Ιππίας κάτω από την εκκλησία της Παναγίτσας». Η Μαρία Πλάτωνος-Γιώτα έδωσε μια συναρπαστική περιγραφή της τοπικής κοινωνίας και οικονομίας κατά την αρχαιότητα και αναφέρθηκε στο πλήθος των ευρημάτων από τις ανασκαφές των πρόσφατων χρόνων που έφεραν στο φως υδρευτικά έργα (από τις πηγές της Πάρνηθας), τα τμήματα της αχαρνικής οδού, που ξεκινούσε από τις αχαρνικές πύλες στην Αθήνα, και τα διάσπαρτα μνημεία στη βόρεια Αττική. «Η ύπαρξη του θεάτρου ήταν γνωστή από επιγραφές».

Η δημόσια συζήτηση για το αρχαίο θέατρο των Αχαρνών μας δίνει οπτική στη λειτουργία των θεάτρων εν γένει και ο καθηγητής Βασίλης Λαμπρινουδάκης ήταν ο ιδανικότερος για να ξετυλίξει μια ποιητική αφήγηση για τις αρχές και τον χαρακτήρα του θεάτρου. Στην Αττική είναι γνωστά 20 θέατρα και οι Αχαρνές, ως μεγάλος και εύπορος δήμος της αρχαίας Αττικής, έχουν και σήμερα θέση στον χάρτη.

Πηγή: Η Καθημερινή

* * *

Εδώ άλλες αναρτήσεις από την κατηγορία Πολιτιστική κληρονομιά