«Είμαι εδώ για να μιλώ να γίνομαι ορατός»

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ, στις 29 Μαρτίου του 1917, γεννήθηκε ο ποιητής Τάκης Σινόπουλος στην Αγουλινίτσα, το σημερινό Επιτάλιο, κωμόπολη του Ν. Ηλείας.

—Επιμέλεια / αρχείο: Γιώργος Ζεβελάκης—

Την άλλη μέρα (χτες) το πρωί χτυπήθηκε άσχημα ένας λοχαγός από νάρκη. Πήγα τρέχοντας στο ναρκοπέδιο (κινδύνεψα να σκοτωθώ κι εγώ), τον έδεσα πρόχειρα. Ησύχασε μωρέ Θωμά. Τι κάνεις έτσι, βρε να μη σε πω, του λέω. Είχα ένα βρώμικο μαντήλι και του σφούγγισα το πρόσωπο γεμάτο ιδρώτα, όπως τον σήκωναν με το φορείο.

Ο Τάκης Σινόπουλος στο Λουτράκι, λοχίας του Υγεινομικού

* * *

Με τη μητέρα του, 1919

«Σε αυτό το μεταίχμιο συνάντησα τον Ελπήνορα, την Ελένη, τον Ιάκωβο, τον Μπίλια, τον Φίλιππο, την Ιωάννα»

Σπούδασα Ιατρική και με κούρασε. Για αρκετό καιρό μου έδωσε μια αίσθηση του πραγματικού ολότελα διαφορετική από ό,τι μέχρι τότες ένιωθα. Αργότερα κατάλαβα πως ήταν ψεύτικη. Κι αγάπησα την ποίηση. Ποιητές ‘δύσκολοι’ με βασάνισαν κατά καιρούς, ο καθένας με τη δύναμή του.

Περιπλανήθηκα πολύ. Τώρα προσπαθώ να συναρμολογήσω τον εαυτό μου. Οι Θεοί μ’ εγκατέλειψαν. Αισθάνομαι γυμνός, ολότελα γυμνός. Μα δεν επιθυμώ καμιά βοήθεια.

‘Ο,τι έγραψα ήρθε κυρίως τις ώρες που ένιωθα το σώμα μου ξένο από μένα. Η θεληματική μνήμη δεν έπαιξε κανένα ρόλο σε τούτη τη δημιουργία. Πρόσωπα μισο-πραγματικά, μισο-φανταστικά, απαντημένα σε λίγο ή πολύ φως, πέρασαν μέσα μου ξαφνικά, καθώς σιργιάνιζα στο πάρκο, καθώς μελετούσα ή καθώς κοίταζα αφηρημένα το βλακώδες μούτρο κάποιου νοσοκόμου μ’ άσπρη μπλούζα σε μια γωνιά.

Πύργος, 1951

Άλλα ξεπήδησαν από μια οδυνηρή φράση τυχαία ειπωμένη, από ένα τυχαίο ήχο που δεν ήθελε να βυθιστεί, από ένα κοίταγμα πολύ προσωπικό. Τότε μέσα μου ένας Δαίμονας αγωνιζόταν και με πίεζε με δύναμη κοφτερή. ‘Επρεπε να υποταχθώ. ‘Ο,τι δημιουργήθηκε χρωστιέται στη συνεργασία του δαίμονα. Αποδίδω στον Καίσαρα ό,τι του ανήκει. Δεν ξεύρω αν αυτό είναι ποίηση. Δεν ξεύρω ακόμα τι είναι ποίηση. Οι ορισμοί και οι άνθρωποι που ορίζουν μου είναι ξένοι.

‘Εργο του Τάκη Σινόπουλου, 1960 (φωτο: Μάκης Σκιαδαρέσσης)

Καιρό προσπάθησα να οικειωθώ με τις διαδοχικές καταστάσεις που θα μπορούσα να τις ονομάσω: Κλίμακα Θανάτου. Γιατί αρνούμαι το θάνατο σα σύνορο ή σα γεγονός οριστικό. ‘Ερχεται πριν τον καταλάβουμε και τελειώνει -τελειώνει;- πολύ αργότερα από ό,τι υποθέτουμε. Σε αυτό το Μεταίχμιο συνάντησα τον Ελπήνορα, την Ελένη, τον Ιάκωβο, τον Μπίλια, τον Φίλιππο, την Ιωάννα.

Ζώντας τη ζωή μου μοιράστηκα στα δυό. Ποιο κομμάτι ανήκει στη φθορά και ποιο στην αφθαρσία; Το πραγματικό ή το φανταστικό είναι αληθινό; Η σκέψη μου θεωρεί ‘λογικά’, κι αυτό που λέμε φαντασία ή ασυνείδητο ή δαίμονα δεν υπακούει σε νόμους. Αγωνίζομαι για μια σύζευξη χωρίς να πετυχαίνω. ‘Οποιος νιώθει ανάλογα ας αποδώσει το δίκαιο.

‘Εργο του Τάκη Σινόπουλου, 1961

Έχω μια φτωχή εμπειρία. Κοιτάζω το πέλαγο, τα κύματα έρχονται ακατάπαυστα σπάζοντας μιαν ασάλευτη μορφή που δε χαμογελά. Κλείνω μέσα μου χαμούς, θανάτους αθεράπευτους, αθεράπευτα κέρδη. Μέσα μου υπάρχουν αμέτρητοι μύκητες που προκαλούν αλλεπάλληλες ζυμώσεις. Κάθε εργασία μου αλλάζει γεύση συνεχώς. Ως πότε; Κυνηγώ μια ‘τελειωμένη μορφή’. Κι αυτή που σήμερα προσφέρεται δεν είναι, έστω κι αν ικανοποιήσει κάποιους πολύ επιεικείς αναγνώστες».

(Eξομολογητικό, εισαγωγικό σημείωμα του Τάκη Σινόπουλου στο ποίημα «Ιωάννα Ι, ΙΙ, ΙΙ» (περ. Κοχλίας 14 [Φεβρουάριος 1947]) που μπορεί να θεωρηθεί και εισαγωγή στην ποιητική του)

* * *

Αφθονη μέρα

Από το «ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Β΄» (1957)

2.30 π.μ.

Α, προπαντός δροσιά! Και στόχαση μέχρι θανάτου.
Ο θάνατος και το νερό γεννήθηκαν την ίδια μέρα.
Κι εγώ είμαι εδώ για να μιλώ να γίνομαι ορατός.
Τα σώματα που με βασάνισαν λάμπουν εξόριστα έξω.
Μα το δικό μου τόκλεισα στων γεγονότων τη σειρά
και το λησμόνησα. Το βρέχουν όμως τα όνειρα. Και πρέπει
με κάθε τρόπο να κωπηλατήσω. Να υπολογιστεί
το ανέβασμα και το κατέβασμα από τ’ άλλο μέρος
του σκοταδιού – σωσίβια και στόχαση περί θανάτου.
Α, προπαντός δροσιά και στόχαση περί θανάτου.
Κι ύστερα ας κρατηθούν ψηλά τα λόγια που επιπλεύσανε.

* * *