Πόλεις #16
Το dim/art ζήτησε από το φίλο Τάσο Βαβλαδέλλη που ζει και εργάζεται στην ολλανδική πρωτεύουσα να γράψει λίγες γραμμές για την πόλη του Άμστερνταμ και να τις συνοδεύσεις με φωτογραφίες που έχει τραβήξει ο ίδιος. Τον ευχαριστούμε θερμά για την ανταπόκριση.
* * *
Το Άμστερνταμ δεν αφήνει κανένα ασυγκίνητο. Είναι μια πραγματικά πολυπολιτισμική πόλη, σαν τη μακρυνή της ξαδέλφη, τη Νέα Υόρκη (πρώην Νέο Άμστερνταμ). Ο χαρακτήρας της έχει σμιλευθεί απο ντόπιους, επισκέπτες αλλά κι επαγγελματίες που την έχουν κάνουν σπίτι τους για μια περίοδο της ζωής τους. Αλλάζει πρόσωπα συνέχεια, όχι μόνο ανάλογα με την εποχή, αλλά και απο δρόμο σε δρόμο. Ένας φίλος μου είχε πει οτι το Άμστερνταμ αλλάζει κάθε 200 μέτρα, και δεν πρόκειται για μεγάλη υπερβολή.
Το αρχιτεκτονικό και το ανθρώπινο μωσαϊκό της πόλης δένουν με τρόπο δυναμικό, δίνοντας μια ατμόσφαιρα συνεχούς κίνησης και αλλαγής. Προκαλεί εντύπωση το πώς συνυπάρχουν αρμονικά το παρελθόν της χρυσής εποχής της πόλης, 3-4 αιώνες πριν, με το απόλυτα σύγχρονο και μοντέρνο σε όλες του τις μορφές. Μένω σε αυτή τη δυναμική ισορροπία γιατί μου έκανε μεγάλη εντύπωση απο την πρώτη μου μέρα εδώ. Το επιβλητικό σκηνικό στο κέντρο ορίζεται κυρίως απο κτίρια, δρόμους και κανάλια του 16ου και 17ου αιώνα, αυτό που με κάνει με θαυμασμό – και κάποια ζήλια – να σκέφτομαι πόσο σημαντικό είναι η πόλη να μην έχει υποστεί σημαντική καταστροφή εδώ και τόσα χρόνια. Όταν πέφτει η νύχτα, ιδίως όταν έχει ομίχλη και τα φώτα της πόλης φαίνονται λιγότερο «ηλεκτρικά», δεν είναι δύσκολο να μεταφερθείς σε μια άλλη εποχή. Σε αυτό το σκηνικό που δίνει την εντύπωση κάποιας βαθιάς μνήμης και ηρεμίας, αντιδιαστέλλεται η κίνηση και η ζωή που δίνει ο κόσμος που γεμίζει τους δρόμους, τις καφετέριες και τα πάρκα του Άμστερνταμ. Ποτάμια τουριστών, οι περισσότεροι νέοι, που έρχονται να απολαύσουν την «πιο ελεύθερη πρωτεύουσα στην Ευρώπη», ντόπιοι – και όχι μόνο – στα ποδήλατά τους, που έχουν μια άτυπη «έχθρα» με τους πεζούς και τα αυτοκίνητα… Το Άμστερνταμ σφύζει απο ζωή κι ενέργεια. Οποιαδήποτε καθημερινή, ακόμα και αν πρόκειται για κάποιο χειμωνιάτικο βράδυ με κρύο και βροχή, δεν υπάρχει περίπτωση να μη βρεις κόσμο να διασκεδάζει.
Για να απολαύσεις πλήρως το Άμστερνταμ πρέπει να το περπατήσεις. Απο την Άνοιξη μέχρι το Φθινόπωρο, οι περισσότερες απο τις 1600 γέφυρες της πόλης είναι γεμάτες απο ζαρντινιέρες με λουλούδια. Ο δήμος και οι κάτοικοι φροντίζουν να υπάρχουν λουλούδια παντού. Το πρωί που περπατώ προς τη δουλειά, συχνά σταματώ σε μια απο τις 3 γέφυρες που βρίσκονται στο δρόμο μου για να χαζέψω τη θέα με τα κτίρια που καθρεφτίζονται στο νερό και με τις πολύχρωμες βάρκες αμφίπλευρα στο κανάλι. Το κέντρο, παρότι είναι πυκνοκατοικημένο, είναι γεμάτο με οάσεις πρασίνου, μικρά και μεγάλα πάρκα και χώρους όπου αισθάνεσαι πιο κοντά στη φύση. Οι αποστάσεις είναι μικρές και αυτό βοηθάει την κοινωνική ζωή. Απο το κέντρο μπορείς να πας σε οποιοδήποτε σημείο θέλεις το πολύ μέσα σε 20 λεπτά με το ποδήλατο. Το πυκνό δίκτυο τραμ με τα συχνά δρομολόγια δίνουν άλλη μια λύση σε μια πόλη που φαίνεται να «τιμωρεί» το αυτοκίνητο, το οποίο όμως πραγματικά δε σου είναι απαραίτητο.
Το βράδυ, το Άμστερνταμ γίνεται πραγματικά μαγικό. Οι αψίδες των γεφυρών είναι διάστικτες με λάμπες που τις περιγράφουν και, όπως αντικατοπτρίζονται στο νερό, δίνουν απο μακρυά την εντύπωση αλεπάλληλων πλήρων φωτεινών κύκλων. Η νυχτερινή ζωή είναι εντονότατη σε κάποιους δρόμους, αλλά δυο στενά πιο ‘κει μπορεί να βασιλεύει η πλήρης ηρεμία. Πολλοί ντόπιοι επιλεγουν να έχουν πάντα ανοιχτές τις κουρτίνες τους, κατά την προτεσταντική ηθική του «δεν έχω τίποτα να κρύψω», κάτι που συχνά εκπλήσσει τους επισκέπτες. Τα σπίτια συνήθως είναι εύτακτα και πολλά απο τα παλιότερα αρχοντικά έχουν θαυμάσιες ταβανογραφίες και πλούσιο διάκοσμο. Τέλος, τη νύχτα κινείσαι παντού με ασφάλεια. Στις πιο τουριστικές περιοχές η αστυνομία κάνει εμφανή την ύπαρξή της, αλλά δεν παρεμβαίνει εκτός αν υπάρχει πραγματική ανάγκη. Ο κόσμος βρίσκεται εκεί για να κάνει κέφι και οι Ολλανδοί, ως καλοί έμποροι, φαίνεται να έχουν βρει την κατάλληλη ισορροπία μεταξύ τάξης και διασκέδασης.
Παρότι το Άμστερνταμ είναι μικρό, με μόνο 750 000 μόνιμους κατοίκους, προσφέρει οτιδήποτε μπορεί να περιμένει κάποιος απο μια μεγάλη ευρωπαϊκή πόλη. Καταπληκτικά μουσεία, θέατρα, όπερα, μεγάλοι και μικροί συναυλιακοί χώροι, μια πολύ ζωντανή underground μουσική σκηνή… Ένα σημαντικό πλεονέκτημα όμως είναι και το πόσο εύκολα ταξιδεύει κάποιος απο εδώ. Το Παρίσι βρίσκεται 3,5 ώρες και οι Βρυξέλλες 1 ώρα μακρυά με το τραίνο, το Λονδίνο κάτω απο 1 ώρα με το αεροπλάνο, οι πόλεις της βορειας Γερμανίας επίσης σε απόσταση αναπνοής και το αεροδρόμιο είναι απο τα καλύτερα δικτυωμένα στην Ευρώπη.
Για τους Ολλανδούς και τα χαρακτηριστικά τους έχουν γράψει πολλοί. Θα προσθέσω κάτι ελάχιστο και ίσως περίεργο για κάποιους: Μου φαίνονται οι πιο «Έλληνες» βορειοευρωπαίοι. Ακολουθούν και σέβονται τους κανόνες, αλλά τους παρακάμπτουν όποτε το θεωρήσουν απαραίτητο, χωρίς να το «θεωρούν απαραίτητο» συνέχεια.
Κατά τα άλλα, έχουν την αίσθηση οτι είναι κάτοικοι μιας μικρής χώρας και το θεωρούν υποχρέωσή τους να είναι εξωστρεφείς για να αναπτυχθούν και να προοδεύσουν. Δεν είναι τυχαίο οτι μιλούν όλοι εξαιρετικά αγγλικά και συνήθως ακόμη μια γλώσσα. Είναι πολύ υπερήφανοι και έχουν φοβερή αυτοπεποίθηση, αλλά ξέρουν να δουλεύουν σε ομάδες και κατανοούν τη λογική των αμοιβαίων υποχωρήσεων. Διαπραγματεύονται με την εμπειρία ενός λαού με εμπορική ιστορία αιώνων και δείχνουν ανοχή σε οτιδήποτε έχει να κάνει με προσωπικές ελευθερίες κι επιλογές. Έχουν λίγες και σταθερές φιλίες και δεν ανοίγουν το σπίτι τους εύκολα σε τρίτους, παρά την έξωθεν ανοιχτή τους συμπεριφορά. Την επιφάνεια την διαπερνάς εύκολα, αλλά για να μπεις βαθύτερα στη ζωή τους χρειάζεται πολύς χρόνος.
Κλείνοντας θα τολμήσω έναν ακόμα ανθρωπομορφισμό. Το Άμστερνταμ στα μάτια μου φαντάζει ανεκτικό και ευέλικτο. Μαθαίνει, απορροφά και εξελίσσεται, συχνά μάλιστα οδηγεί τις εξελίξεις, αλλά δεν ξεχνά την ταυτότητά του. Διαπνέεται απο την αυτοπεποίθηση της ήρεμης δύναμης, που δε χρειάζεται να σου επιβληθεί. Το Άμστερνταμ δέχεται αυτό που έχεις να δώσεις και θα αφομοιώσει αυτό που θέλει, γιατί ξέρει τι είναι.
* * *
Εδώ άλλες αναρτήσεις από την κατηγορία Πόλεις
-
Το dim/art στο facebook
dimart 