Από τον Μάρκο Βαφειάδη στον Δαλάι Λάμα

O Boris «Mr. Time» Chaliapin και τα πορτρέτα των πρωταγωνιστών τού 20ού αιώνα

—της Μαρίας Τσάκος—

Γενήθηκε στη Μόσχα το 1904 και ήταν γιός ενός τραγουδιστή της όπερας, του Feodor Chaliapin, που έγινε τόσο διάσημος στην εποχή του ώστε να υπάρχει στη Ρωσία μουσείο με το όνομα του. Σπούδασε γλυπτική στη Ρωσία και ζωγραφική στο Παρίσι και είχε ήδη καθιερωθεί ως καλλιτέχνης όταν έκανε την πρώτη έκθεσή του στη Νέα Υόρκη, το 1935, όπου εγκαταστάθηκε μόνιμα και πήρε αμερικάνικη υπηκοότητα.

Υπήρξε ένας από τους σπουδαίους εικονογράφους του περιοδικού ΤΙΜΕ ανάμεσα στο 1942 και το 1970 —κατά πολλούς ο σπουδαιότερος—, και διακρινόταν για την εξαιρετική πιστότητα των πορτρέτων του καθώς και για την απίστευτη ταχύτητα με την οποία δούλευε, στην οποία άλλωστε οφείλει και το παρατσούκλι με το οποίο ήταν γνωστός: «Mr. Time»: Εκείνος που έκανε τους καλύτερους χρόνους, καθότι χρειαζότανε κατά μέσο όρο μόλις δώδεκα ώρες για να παραδόσει μια  τέλεια προσωπογραφεία. Θα μπορούσαν το ίδιο εύκολα να έχουν διαλέξει να τον αποκαλούν και «Mr. Volume» γιατί και ο όγκος του έργου του αλλά και ο αριθμός των πορτρέτων που τα κατάφεραν να πείσουν την αυστηρή συντακτική ομάδα του περιοδικού ΤΙΜΕ και τελικά φιγουράρησαν στο εξώφυλλο του εβδομαδιαίου περιοδικού, είναι εντυπωσιακός: Έχει υπογράψει 413 εξώφυλλα, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια της καριέρας του, το περιοδικό είχε κάνει στροφή προς την εικονογράφηση γεγονότων (και όχι προσώπων) και προς τη χρήση φωτογραφιών. Εξάλλου, ο Chaliapin δεν ήταν ο μόνος εικονογράφος του ΤΙΜΕ κατά τη διάρκεια της περίπου τριακονταετούς συνεργασίας τους.

Τριακόσια από τα πορτρέτα που ζωγράφισε για το ΤΙΜΕ βρίσκονται σήμερα στις αποθήκες του National Portrait Gallery του Smithsonian Museum της Ουάσινγκτον. 139 από αυτά δεν είχαν δει ποτέ το φως της δημοσιότητας καθώς δεν ήταν ανάμεσα σε εκείνα που είχαν επιλεγεί να γίνουν εξώφυλλα και παρέμειναν στη σοφίτα του σπιτιού του καλλιτέχνη, στο Κονέκτικατ μέχρι το θάνατο της χήρας του καλλιτέχνη, Helcia Chaliapin, οπότε και πέρασαν στην κυριότητα του μουσείου σύμφωνα με τη δική της επιθυμία.

Από τον επόμενο μήνα, 26  πρωτότυπα πορτρέτα-εξώφυλλα, θα εκτίθενται σε μία ειδική έκθεση του μουσείου*.

“Mr. Time: Portraits by Boris Chaliapin,” στο National Portrait Gallery της Ουάσιγκτον Washington, D.C., από 17 Μαϊου 2013 ώς 5 Ιανουαρίου 2014.

Για όσους από εμάς δε θέλουν να περιμένουν τόσο —ή δεν ευκαιρούν να πεταχτούν ως την Ουάσινγκτον—, φτιάξαμε τη δική μας «ιδιωτική συλλογή» με μερικά από τα καλύτερα.