Οι καταστροφικές συνέπειες του βιβλίου

Τι θα συνέβαινε αν τα πράγματα πήγαιναν ανάποδα και είχαν εφευρεθεί πρώτα τα video games και μετά τα βιβλία;

Αυτό αναρωτιέται ο Steven Johnson, θεωρητικός τής σύγχρονης (ποπ) κουλτούρας και των Μέσων, συγγραφέας οκτώ βιβλίων που πραγματεύονται την αλληλεπίδραση τής επιστήμης και της τεχνολογίας βασει της προσωπικής του εμπειρίας, και τακτικός αρθρογράφος σε ιστότοπους όπως το Wired και σε σημαντικά έντυπα όπως οι New York Times, οι Financial Times και το Wall Street Journal.

Στο best-seller του Everything Bad is Good for You: How Today’s Popular Culture Is Actually Making Us Smarter (2005), επιχειρηματολογεί υπέρ της άποψης ότι κστλα τη διάρκεια των τριών τελευταίων δεκαετιών, εκφάνσεις της ποπ κουλτούρας όπως οι τηλεοπτικές σειρές και τα video games έχουν πάρει ολοένα και πολυπλοκότερες μορφές, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στη διαμόρφωση ενός ανώτερου επιπέδου διανοητικών δεξιοτήτων. Το video που ακολουθεί μας βάζει στο πνεύμα κάνοντας μια ευρηματική υπόθεση:

Προσπαθήστε να φανταστείτε πώς θα είχαν εξελιχθεί τα πράγματα εάν η πολιτιστική μας ιστορία είχε συμβεί ανάποδα, αν τα video games είχαν εφευρεθεί περίπου την εποχή του Γουτεμβέργιου, αν, δηλαδή, εδώ και 500 χρόνια παίζαμε τέτοια παιχνίδια — και ξαφνικά κάποιος ανακάλυπτε τα βιβλία. Και φανταστείτε τα βιβλία να γίνονταν η νέα μανία των παιδιών, και τους γονείς να έχουν μεγάλη αγωνία τι θα απογίνουν τα παιδιά τους τώρα που στα καλά καθούμενα άρχισαν να διαβάζουν μανιωδώς. Πώς θα ήταν τα όλο οργή, ανησυχία και ενδιαφέρον άρθρα στις εφημερίδες; Τι θα έλεγαν; Νομίζω πως θα έλεγαν κάτι τέτοιο:

«Η χρόνια ανάγνωση βιβλίων αποκοιμίζει τις αισθήσεις. Σε αντίθεση με την ενασχόληση με τα video games τα οποία παραδοσιακά, εδώ και εκατοντάδες χρόνια, εμπλέκουν το παιδί σε έναν ζωντανό τρισδιάστατο κόσμο γεμάτο δυνατές εικόνες και μουσικά ηχοτοπία μέσα στα οποία ελίσσεται και τα οποία ελέγχει μέσω μιας σειράς σύνθετων μυικών κινήσεων, τα βιβλία δεν είναι παρά μια αλληλουχία στείρων λέξεων πάνω σε ένα φύλλο χαρτί. Τα βιβλία, εξάλλου, οδηγούν σε μία τραγική αποξένωση: Την ίδια στιγμή που τα video games, επί σειρά ετών, γαλουχούσαν τον νέο άνθρωπο σε ένα περιβάλλον έντονης και σύνθετης κοινωνικοποίσης με συνομηλίκους του διαμέσου της από κοινού δημιουργίας και εξερεύνησης κόσμων, το βιβλίο υποχρεώνει το νεαρό αγόρι ή κορίτσι να απομονωθεί σε ήσυχο περιβάλλον, χωρίς να αλληλεπιδρά με άλλα παιδιά. Το διάβασμα είναι μια διαδικασία παθητική και όχι ενεργητική ή συμμετοχική, με αποτέλεσμα η νέα γενιά να μαθαίνει να παρακολουθεί απλώς την εξέλιξη [της κάθε πλοκής] αντί να την προσδιορίζει».

* * *

Εδώ άλλες αναρτήσεις από την κατηγορία Βιβλίο